İklim değişikliğinin esenlik üstündeki tesirleri 'hiç durmadan' artıyor

İstanbul

Bu sene altıncısı piyasaya sürülen ve 38 bilimsel nitelikli kasıntı ile Birleşmiş Milletler kurumlarında fariza önleyen araştırmacıların düşün birliğini temessül fail Lancet Sağlık ve İklim Değişikliği Geri Sayım Raporu'na (Lancet Countdown) göre, iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak, adaletli ve sürdürülebilir ortak doğacak bina buyurmak düşüncesince toptan çapta acele eyleme geçilmesi gerekiyor.

Küresel hararet artışının etraflıca vadede gezegende yaratacağı etkilerin ücretinin insanoğlu sağlığıyla ödeneceği ve iklim değişikliğine hastalık bulunan emisyonların oldukça şimdi az salındığı bağan gelirli devletlerin toplumlarının en kaba tesirleri yaşayacağı öngörülüyor.

Rapora göre, Kovid-19 aşılarına erişimin adaletli biçimde sağlanamadığı bu dönemde, iklim değişikliğine erinç hesaplı toptan mücadelede de benzeşim eşitsizlikler görülüyor. Bu kapsamda, insancasına evolüsyon endeksi listesinde en madun sıralarda arsa meydan ve emisyonlarda minimum mesuliyeti bulunan ülkeler, iklim değişikliğine uzlaşma planlarının keyif üstündeki etkilerinden yararlanmada da en geride kalıyor.

Bu nedenle, Kovid-19 sonrası toparlanma planlarının Paris Anlaşması ile ahenkli olması, toptan hararet artışını 1,5 dereceyle hudutlandırmak düşüncesince müstelzim bakir karbon yatırımlarının yapılması, sosyal ve keyif alanındaki eşitsizliklerin azaltılması düşüncesince politik liderlere ve siyasa yapıcılara çağrıda bulunuluyor.

Birçok diyar iklim değişikliğinin keyif üstündeki etkilerine erinç tedariksiz ve devletler çıtırbom finansman dolayısıyla keyif ve iklim değişikliği dair planlarını uygulayamıyor. Dünyada, iklim değişikliğine uzlaşma paketlerinde keyif sahasına ayrılan fonlar toplanmış iklim değişikliği uzlaşma fonunun yüzdelik 0,3'üne yanıt geliyor.

Raporda izleme edilen 44 göstergeye göre, iklim değişikliğinin keyif üstündeki tesirleri "hiç durmadan" artıyor.

Dang humması, chikungunya ve zika salgınlarının pırtlak ödeme olasılığı, Avrupa devletleri de müdahale edinmek üzere, insancasına evolüsyon endeksi faziletkâr devletlerde en aceleci biçimde artıyor.

İnsani evolüsyon endeksi bağan bulunan devletlerin yüksekte küsurat ve öbür alanlara nazaran şimdi serin bölgelerinde sıtmaya müsait ortamlar çoğalıyor. Kuzey Avrupa ve ABD'nin aslan boyu bölgeleri, gastroenterit, ağırbaşlı çıban enfeksiyonları ve sepsis üreten bakterilerin büyüme göstermesine şimdi müsait bir duruma geliyor.

Mevcut çokluk seviyelerinden ilkokul metreye denli yükseklikte canlı 569,6 milyon insanoğlunun sel, alevlenmiş fırtına, arsa ve su tuzlanmasıyla maç ve çoğunun bu yerleri mihman namına bırakma ika riski artıyor.

Kuraklık olaylarının sıklığı, besin güvensizliği ve coşkunluk riskleri artıyor

Geçen sene evren genelindeki yağız alanlarının yüzdelik 19'u sene süresince baş döndürücü kuraklıktan etkilenirken, iklim değişikliği susuzluk olaylarının sıklığında, yoğunluğunda ve sürecinde artışa kere açıyor.

Su güvenliği, sağlıklama hizmetleri ve besin verimliliğini zılgıt fail iklim değişikliği dolayısıyla orman yangınları ve kirleticilere sunulan kalma riski büyüyor.

Aşırı susuzluk ve besin güvensizliğinden en ortak tomar etkilenen yerler ortada Afrika Boynuzu arsa alırken, incelenen 136 aslan boyu ülkesinden 95'inde çokluk yüzeyi sıcaklığının yükselmesi bu devletlerin çokluk kaynaklı besin güvenliğine müteveccih zılgıt oluşturuyor. Bu gelişmeler dünyada günce besin ihtiyacını denizlerden elde fail 3,3 bilyon insanı da çabucak zılgıt ediyor.

İklim değişikliği dolayısıyla 65 gözyaşı üstündeki yetişkinler şimdi ortak tomar hamam iklim dalgasına sunulan kalırken, hamam iklim dalgalarından en aşkın Çin, Hindistan, Amerika, Japonya ve Endonezya'daki yaşlılar etkileniyor.

Lancet Countdown İcra Direktörü Anthony Costello, tutanağa bağlı değerlendirmesinde, iklim değişikliğinin şimdiden insanoğlu sağlığına dokunca verdiğini belirterek, "Her diyar ortak yandan Kovid-19 kriziyle, ortak yandan da iklim krizinin türlü yönleriyle savaşım ediyor. Bu yılki rapor, 134 ülkede orman yangınlarında ortak çoğalma yaşandığını gösteriyor. Milyonlarca ekinci ve yapım işçisi, çalışamayacak denli hamam güzeşte eyyam dolayısıyla iyilik yitirilmesine uğruyor. Kuraklık değme zamankinden şimdi yaygın. Raporda 40'ın üstünde amblem var ve bunların bir çok al alarm veriyor." ifadelerini kullandı,

Ülkelerin salgından toparlanmaya müteveccih projelerine iklim değişikliğiyle mücadelenin bütünleşmiş edilmesi icap ettiğinin altını çizen Costello, "Önümüzde ortak alternatif var. Kovid-19'dan sonraları toparlanma, bizi insanoğlu sağlığını düzeltme ve eşitsizlikleri kısıntı dolayısıyla sokan yeşil ortak toparlanma olabildiği gibi, bulunan durumun bitmeme ettirildiği ve hepimizi riske atan ortak proses de olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

"Salgından toparlanma planlarındaki değme ilkokul doların sadece bir tanesi çıkarma azaltımına harcanıyor"

Raporun başyazarı Maria Romanello ise keyif ve iklim değişikliği mevzusundaki ilerlemeyi ilkokul senedir izleme ettiklerini fakat gerekseme mahsus değiştirmek hâlâ göremediklerini aktardı.

Emisyonların düşürülmesi ve yenilenebilir erke dalında müspet yönde aşkın az aksiyon görüldüğünü aktaran Romanello, şunları kaydetti:

"Bu sene koyu hamam iklim dalgaları, ölümsek seller ve orman yangınları nice insanı kıygın etti. Bütün bunlar, iklim değişikliğine erinç savaşım etmediğimiz değme gün, durumun şimdi da eleştiri bir duruma geldiğini yayınlayan olağanüstü donör uyarılar. Kovid-19 sonrası toparlanma sürecine trilyonlarca dolar harcanıyor fakat harcanan değme ilkokul doların sadece bir tanesi limonluk gazı emisyonlarını azaltmaya gidiyor ve umumi namına menfi ortak etkinin ortaya çıkması muhtemel. Sağlık krizinden kurtuluyoruz fakat sağlığımız pahasına. Salgından firar sürecinde biz düşüncesince şimdi dosdoğru ortak doğacak fotoğraflamak düşüncesince hala çağımız var."