ISARC 1'inci Uluslararası Hasankeyf Bilimsel Araştırmalar ve Inovasyon Kongresi'ne ‘Yönetim ve Stratejik Planlama Bakış Açısıyla Aile Şirketlerinde Yaşanan Sorunlar' başlıklı bildirisi ile eklenmiş olan İstanbul Gelişim Üniversitesi Yönetim Bilişim Sistemleri Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Canan Tiftik, bildirinin bilgileri kendince konuştu. Her işletmede bulunduğu üzere eş şirketlerinin de sürekliliği, büyümeyi ve şirket karlılığını arttırmayı hedefleyen hile ve izlemsel planlama yapısı bulunduğunu tamlayan Tiftil, “Bu hedeflerin gerçekleşmesi ise, bulunan hesaplı koşullarına akla yatkın hile yapılarının oluşturulması ile beklenen olabilir” niteleyerek konuştu.
“Üçüncü kuşağa geçiş payı düşük”
Aile şirketlerinin ister evren gerekse iklim ekonomisindeki yaygınlıkları yüzünden iri ehemmiyet taşıdığını tamlayan Tiftik, “Pek aşırı insana iş imkânı sağlayan, iklim ekonomisine yardım sağlayıcı eş şirketleri, kurucusunun ölümüyle, kalıt kavgası, kardeşler arasındaki anlaşmazlıklar vb. nedenlerle iflasın eşiğine gelebiliyor. Bir araştırı sonuçlarına göre, İngiltere'de eş şirketlerinin yüzdelik 24'ünün ikinci kuşağa, yüzdelik 14'ünün ise üçüncü kuşağa geçmektedir. Bir bambaşka çalışmada, müteşebbis şirketlerin sayı farkı 25 sene yaşadığı, on işletmeden fakat üçünün ikinci kuşağa, birininse üçüncü kuşağa geçmiş bulunduğu tabir edilmektedir. Üçüncü kuşağa geçiş oranının aşırı düşük olması nesiller arası geçişin bu çeşit işletmelerin karşılaştıkları en ehemmiyetli ağırlık bulunduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
“İkinci kuşağa devir, ehemmiyetli deneyimler kazandırıyor”
Aile şirketlerinin ikinci kuşağa zamanının başarılmasının, ahir kuşaklara dönemi de kolaylaştırdığını kail Tiftik, “Bu sebeple ortak numara kuşaktan ikinci kuşağa işletmenin devri, aileye ehemmiyetli deneyimler kazandırıyor. Bir eş işletmesinin ayakta kalması, büyümesi ve geleceğini güvence dibine alınası, zımnında nesiller boyu yaşaması, sürdürülebilirlik kabiliyeti ile mümkün” dedi.
“İşçilerin performansı düşüyor”
Şirketlerin derinliğine vadede muvaffakiyet sağlaması düşüncesince nepotizm üzere eş çalışma uygulamalarının önüne geçmesi icap ettiğini tamlayan Tiftik, “Bunun düşüncesince hevesli yöneticilerden faydalanması önerilir. Şirket içre yemlik üzere uygulamaların önüne geçecek töre bilimi bilimi kurulların olması gerekmektedir. Ayrıca hevesli yöneticileri ve eş üyelerini serbest ve yansız denetleyecek üyelerin ve komisyonların olması gerektiği ortaya çıkmıştır. İşçiler düşüncesince şirket içre doğacak kariyer planlanmasına imkân sağlayacak ortak binanın oluşturulması gerekiyor. İşçi zamanının erdemli bulunduğu ve eş üyelerinin yahut benzeyen akrabaların kayırıldığı şirketlerde işçiler hâlâ düşük başarım gösteriyor. Ayrıca işçilere içtimai imkanlar sağlayacak ve işçileri kurumun ortak parçası meydana getirecek stratejiler ile erdemli başarım istihsal eylemek mümkün. Kendini güvende hisseden kovulma korkusu sıfır işçiler çalışmış oldukları firmalar düşüncesince hâlâ aşırı özveri ve bağlılaşım gösteriyor. İşçilerin işe alımlarında ve çıkarılmalarında ölçülebilir ve saydam kriterlerin getirilmesi gerekiyor” dedi.