Ankara
Gazi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Uygulama ve Araştırma Merkezi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, doğa kaynaklı afetlerin sayısı, sertliği ve yarattığı hasarların, akıbet senelerde hem hava değişikliğine bununla beraber çabuk mahiyet artışı, ayrık kentleşme, kusur arazi seçimi, riziko kısıntı çalışmalarının çalışan uygulanıp uygulanmaması kabil nice ayrımlı nedene ilişkin kendisine hem dünyada hem Türkiye'de çabucak arttığını söyledi.
Türkiye'nin akıbet senelerde ilkin zelzele kazanmak üzere, sel, orman yangını, heyelan, çığ, hortum, fırtına, kuraklık, aşırıcı ısıdam havalar, koyu kar yağışı, kum fırtınası, konkav ve kayaç düşmesi kabil afetlerle koyu kendisine gönül rahatlığı karşıya kaldığını tamlayan Özmen, şunları kaydetti:
"2021, orman yangınlarından sellere, müsilajdan (deniz salyası) fırtınaya denli akıbet yılların en ayrımlı doğal afetlerinin meydana geldiği müşterek sene oldu. Geçen sene vatanımızda orman yangınları ve sel ilkin kazanmak neredeyse baş döndürücü sayıda afet yaşandı. Bu afetlerin en önemlisi, 28 Temmuz'da başlayıp, 10 Ağustos'a denli devam eden Antalya'da Manavgat, Muğla'da Marmaris, Milas, Bodrum'da yaşanmış bulunan 133 bin hektar orman ve 26 bin hektar ekincilik alanındaki hayatın bulunmayan olmasına, 9 ad ve milyonlarca canlının yaşamını kaybetmesine illet bulunan Cumhuriyet tarihinin en şişman orman yangınlarıdır."
Afetlerde 127 ad yaşamını kaybetti
Doç. Dr. Bülent Özmen, güzeşte sene yaşanmış bulunan müşterek başka şişman afetin de 11 Ağustos'ta meydana mevrut 82 bireyin yaşamını kaybetmesine, 228 bireyin yaralanmasına ve 16 bireyin kaybolmasına illet bulunan Kastamonu, Sinop ve Bartın'da yaşanmış bulunan seller bulunduğunu anımsattı.
Artvin ve Rize'de 22 Temmuz'da meydana mevrut seller, 11 Şubat'ta Çeşme'de yaşanmış bulunan hortum ve 29 Kasım'da ilkin İstanbul kazanmak neredeyse Marmara Bölgesi'ndeki fırtınanın 2021'in başka ehemmiyetli afetleri ortada sayılabileceğini aktaran Özmen, şu biçimde konuştu:
"Türkiye'de 2021'de meydana mevrut doğa kaynaklı afetler dolayısıyla 127 ad yaşamını kaybetti, 672 ad yaralandı. Bunların yüzdelik 89'u sel, yüzdelik 7'si orman yangını ve yüzdelik 4'ü sıkıntı dolayısıyla yaşamlarını yitirdi. Yaralanmaların ise yüzdelik 54'ü orman yangını, yüzdelik 34'ü sel, yüzdelik 8'i fırtına, yüzdelik 3'ü hortum ve yüzdelik 1'i zelzele dolayısıyla gerçekleşti."
2021 yılının orak ayı ve ağustos aylarında orman yangınları, gücük ay ve ağustosta seller, kasımda depremler, mayıs, münteha teşrin ve aralıkta alevlenmiş sıkıntı ve rüzgar, gücük ay ve aralıkta da hortumun sansasyonel bulunduğunu özetleyen Özmen, bunların yanında baş döndürücü sayıda heyelanın meydana geldiğini söyledi. Özmen, "2021 senesinde meydana mevrut afetlere baktığımızda en müşterek tomar afetin şubat, mart, mayıs, orak ayı ve ağustos aylarında meydana geldiği görüldü." dedi.
Özmen, güzeşte sene yaşanmış bulunan susuzluk dolayısıyla Van Gölü, Tuz Gölü, Acı Göl ve Meke Gölü'ndeki çekilmeler ile Marmara'da yaşanmış bulunan müsilaj tehdidine de dikkati çekti.
Olası müşterek afet tehlikesinden, afete sunulan kalma olasılığı bulunan kişilerin, yerleşme yerlerinin on paralık etkilenmemesi yahut minimum biçimde etkilenmesi düşüncesince kesinlikle afet yönetiminin sansasyonel müşterek biçimde uygulanması gerektiğine dikkati çekici Özmen, "Afet yönetimi çalışmalarının da afet yönetiminin riziko yönetimi (zarar kısıntı ve hazırlık) ve çöküntü yönetimi (müdahale ve iyileştirme) aşamalarını kapsayacak şekilde, riziko kısıntı odaklı yapılması gerekir. Risk kısıntı odaklı icraat ise müşterek tasar kapsamında yürütülmelidir." dedi.
"İl Afet Risk Azaltma Planları çalışan müşterek biçimde uygulanmalı"
Bu kapsamda Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) çeşidinden 2021 sonu bakımından kamu vilayetler düşüncesince İl Afet Risk Azaltma Planlarının mücehhez olmasının baş döndürücü ehemmiyetli müşterek evolüsyon olduğuna ayraç fail Özmen, şunları kaydetti:
"Afet Risk Azaltma Planı, afetlerin muhtemel etkilerini ortaya koyan ve bu tesirleri en organ indirebilmek düşüncesince afetler yapılmaksızın gerçekleştirilmesi gerekenleri müşterek proses dahilinde tanım eden, sorumluları ve sorumlulukları tanımlayan, sürdürülebilir müşterek plandır. Afet risklerini kısıntı planlamasında asliye maksat sürdürülebilir, emniyetli ve afete mukavim maşer ve yerleşme alanları oluşturmaktır. Yaşanması muhtemel şişman müşterek afette meydana gelebilecek dirilik ve dünyalık kayıplarını asgari seviyeye indirebilmek düşüncesince İl Afet Risk Azaltma Planlarının çalışan müşterek biçimde ve burada tamlanan eylemlerin de ilgilendiren kasıntı yapılış ve domestik yönetimler çeşidinden dört başı mamur kendisine uygulanması gerekmektedir. Bu eylemlerin uygulanabilmesi düşüncesince kesinlikle ek bütçeler yaratılmalı ve muktezi yasalı tensikat yapılmalıdır."