İstanbul
Türkiye'nin Paris Anlaşması'nı onaylaması ve 2053 düşüncesince açık bakir çıkarma maksadı belirlemesiyle dünya politikası somutlaşmaya başlarken, nice alanı yakından ilişik yeşil dönüşümün gerçekleştirilmesine müteveccih hazırlıklar ivme kazandı.
İklim değişikliğiyle mücadelenin ve global hararet artışını önlemenin beraberinde iri iktisat politikalarını ve ticareti de baştan şekillendiren yeşil dönüşüm, Türkiye'nin iktisadi kalkınma ve ihracata çevrik planlarını da yakından etkiliyor.
Bu kapsamda, Türkiye'nin en iri dış satım pazarı Avrupa Birliği'nin (AB) 2050'de karbon tarafsız olma hedefiyle karbon salımı faziletkâr mamüllerin ithalatına vergilendirme yaparak uygulamaya koyacağı Yeşil Mutabakat, geçmiş evrede çimento, demir-çelik, alüminyum, kemre ve yalıtım sektörlerinde karbon yoğunluğunun azaltılması düşüncesince şümullü değiş gerektiriyor.
Sıfır çıkarma hedefi, Yeşil Mutabakat'a ahenk düşüncesince dönüşümü hızlandırabilir
Uzmanlar, karbon yoğunluğunun azaltılması düşüncesince atılması müstelzim geçmiş adımın Türkiye'nin 2030'a denli kömürden çıkışını sağlayacak müşterek izleme belirlemesi bulunduğunu ve bunu ömrünü doldurmuş santrallerden başlayarak gerçekleştirmesi icap ettiğini belirtiyor.
Sürdürülebilir Ekonomi ve Finans Araştırmaları Derneği Kurucu Direktörü Bengisu Özenç, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Türkiye'nin 2053 açık bakir çıkarma hedefine kavuşması düşüncesince hemen yenilenebilir erke yatırımları yapmasının kifayetli olmadığını belirterek, "Öncelikle kömürden çıkışı öngören müşterek defa haritası gerekiyor ki düzgün müşterek yeşil inkılap gerçekleştirilebilsin. Türkiye'nin 2030'a denli kömürden çıkması gerek. Kömür kaynaklı emisyonlar 2030'a denli azaltmamız müstelzim çıkarma miktarıyla az şimdi başa baş." dedi.
Türkiye düşüncesince kömürden çıkışın uran kendisine 2030'a denli kabil bulunduğunu dile getiren Özenç, şu şekilde konuştu:
"Bu siyasal müşterek değişmeyen fakat müşterek defa belirlemişken Türkiye'nin özlük olanakları doğrultusunda bu yönde adımlar atacağını düşünüyorum. Elektrik sektöründeki dönüşümü şimdi ilkin karbon vergileriyle düşünmedik. Kömür teşvikleriyle eden müşterek meslek ortamında baktık. Bu teşvikleri ve emisyonlar zımnında bahis konusu olacak ek maliyetleri düşündüğümüzde bu çıkışın gerçekleşmesi lazım. Yeşil Mutabakat kapsamında karbon koyu sektörler bulunan demir-çelik, çimento, alüminyum, kemre ve yalıtım sektörleri rüçhan alanlar fakat bu sektörlerin genişlemesi de yalan konusu. Artık millî müşterek bakir çıkarma gayemizin olması, bu sektörlere bağlı kapsamı da kendimizin çizebileceği anlamına geliyor."
Özenç, karbon koyu altyapıya yapılacak yatırımların toy iktisadi düzende endamsız müşterek müddette kuvvetsiz servet biçimine tahavvül riski taşıdığının altını çizdi.
Teknolojik gelişmelerin de yeşil dönüşümü desteklemesi icap ettiğini kail Özenç, iri ölçekli işletmelerin beraberinde KOBİ'lerde de aşırı boyutlu müşterek inkılap ihtiyacının ortaya çıktığını dile getirdi.
Özenç, yeşil inkılap kapsamında katıksız gazın rolünün ise "geçiş yakıtı" kendisine levent boylu müşterek müddet şimdi bitmeme edebileceğini söyledi.
Kara yolu ve dünya yolu taşımacılığı da sektörlere eklendi
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Kurucu Direktörü Güven Sak da Türkiye'nin 2053 açık bakir çıkarma hedefinin kasımda İskoçya'nın Glasgow kentinde düzenlenecek Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı'nda (COP26) somutlaştırılabileceğini belirterek, "Kömürden depar belgesi stratejisinin COP26'da şimdi konkre duruma gelmesinin Türkiye'nin önünü açacağını düşünüyorum. Yeşil Mutabakat kapsamındaki sektörlerin kâffesi erke koyu sektörler ve emisyonların azaltılması en ehemmiyetli konu. Bu nedenle, Yeşil Mutabakat'a ahenk açısından atılması müstelzim geçmiş ve en açıkça etap da 2030'da kömürden çıkışı stratejisi oluşturmak." dedi.
Sak, Türkiye ekonomisinin Avrupa'nın ayrılmaz parçası bulunduğunu ve Avrupa şekil ve formül değiştiriyorsa Türk ekonomisinin de buna uyarınca dönüşmesi icap ettiğini tabir etti.
Süreç ortamında Avrupa ile nice toy bütünleşme alanlarının ortaya çıkacağını dile getiren Sak, şu şekilde bitmeme etti:
"Yeşil Mutabakat kapsamında belirlenen geçmiş 5 tüketicilere kişmiri yolu ve dünya yolu taşımacılığı da eklendi. Tüm bu hazırlıklar Avrupa'nın iç pazarıyla ilgili. İthal ürünlere karbon eşitleme vergisi getiriliyor. Şirketlerin özlük bedel zincirleri ortamında karbon emisyonlarını düşürmeleri düşüncesince müstelzim tedbirleri almalarını mecburi markajcı tensikat yalan konusu. Enerji koyu sektörler 3 noktada Yeşil Mutabakat ile uyma sağlayabilirler. Bunun geçmiş adımı emisyonların azaltılması, ikincisi şimdi müşterek tomar hurda ve art dönüşümlü girdi kullanılması, üçüncüsü ise hızla gelişen teknolojinin yenilenmesi. 2053 açık bakir çıkarma yılıysa, geçmiş evrede erke sektöründeki karbon emisyonlarının azaltılması düşüncesince aceleci akıntı buyurmak gerekiyor ki bu da kömürden depar belgesi düşüncesince izleme oluşturulması demek. Bundan sonraları toy kömür santrali yapılması aşırı kabil görünmüyor. Halihazırda çevreye yaymış olduğu emisyonlar dair düğümlü santraller var. Bu kapsamda, ömrünü doldurmuş santrallerden başlayarak kömürden depar belgesi stratejisine gerekseme var."
Türkiye, Avrupa'ya müvellidülma tedarikinde ehemmiyetli namzet ülkelerden
Sak, Türkiye'nin, gelişme ve istihdamı artırırken emisyonları ıskat buyurmak düşüncesince intikal zamanında kullanabileceği seçenek erke kaynakları bulunduğunu ve katıksız gazın bunların başlangıcında geldiğini söyledi.
Doğal taş yağı lambası lambası ve müvellidülma karışımının da bu süreçlerde şimdi ak pak müşterek hal sunacağını ve mevcud katıksız taş yağı lambası lambası borazan hatlarıyla bu karışımın iletilebileceğini özetleyen Sak, Avrupa'daki nice çalışmada Türkiye'nin müvellidülma tedariki düşüncesince avantajlı adaylardan bir tanesi kendisine öne çıktığını tabir etti.
Sak, Türkiye'den Avrupa'ya uzanan katıksız taş yağı lambası lambası borazan hatlarıyla da müvellidülma taşınabileceğini vurgulayarak, "Diğer müşterek seçenek eşme da nükleer. Nükleerde giriş maliyetleri faziletkâr fakat orada da şimdi önemsiz ölçekli yatırımlarla bu maliyetlerin düşürülmesi düşüncesince icraat yapılıyor." diyerek konuştu.
Sermaye koyu ve şümullü müşterek inkılap periyodunun yaşanacağını tamlayan Sak, şunları kaydetti:
"Türkiye'nin karbonsuzlaşması gerçekte Avrupa'nın karbonsuzlaşması demek. Avrupa düşüncesince karbonsuzlaşma politikasını Türkiye'yi dikkate almadan tasarlayabilmek kabil değil. Bu nedenle, Türkiye'de karbonsuzlaşmaya müteveccih yatırımların finansmanı düşüncesince bütün adımları atmamız lazım. Bunun beraberinde ecnebi yatırımları da bu kapsamda görmek gerek. Salgın sonrası Çin'den uzaklaşacak bedel zincirini Türkiye'den geçirmek, bedel zincirlerinin baştan yapılanmasında kendimize arazi ayırmak ve Yeşil Mutabakat'a uyumda müstelzim yatırımları akçalanmış buyurmak düşüncesince bu adımlara gerekseme var."
Yeşil Mutabakat düşüncesince AB'den 1 trilyon avroluk bütçe
AB Yeşil Mutabakatı, dünya değişikliğiyle mücadelede karbonsuz ekonomiye dönüşümü getirmek üzere Aralık 2019'da açıklandı. Mutabakat kapsamında AB limonluk gazı emisyonlarının 2030'a denli yüzdelik 55 azaltılması, 2050'ye denli ise açık bakir emisyona ulaşılması hedefleniyor. Avrupa Komisyonu bu amaca müteveccih 1 trilyon avroluk envestisman maksadı açıkladı.
AB'nin Yeşil Mutabakat kapsamındaki çıkarma azaltım hedeflerini gerçekleştirmesi düşüncesince ithal mallara uygulayacağı sınırda karbon vergisi düzenlemesinin ise 1 Ocak 2023 bakımından devreye gireceği fakat 31 Aralık 2025'e denli intikal devri uygulanması planlanıyor. Düzenlemenin 1 Ocak 2026 bakımından ise mükemmel kendisine uygulanması bekleniyor.
