İstanbul
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ağustos ayına bağlı sanayi üretimi verilerini açıkladı. Buna göre, ağustosta takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi salname bazda yüzdelik 13,8, maaş bazda ise yüzdelik 5,4 yükseldi. Arındırılmamış sanayi üretim endeksindeki artım ise salname bazda yüzdelik 19,9 oldu.
Sanayi üretim endeksi ağustosta maaş yüzdelik 5,4, salname yüzdelik 13,8 arttıAA Finans Sanayi Üretimi Beklenti Anketi'ne dahil bulunan ekonomistler, takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksinin ağustosta sabık senenin bire birlikte zamanına gereğince yüzdelik 9,31 artmasını bekliyordu. Ağustos zamanında arındırılmamış sanayi üretim endeksinin de salname bazda yüzdelik 13,07 artacağı öngörülmüştü.
Analistler, sanayi üretimindeki artım eğiliminin bitmeme ettiğini kaydederek, bahis konusu eğilimin faiz üstünde müspet olacağını, fevk taraflı revizyonları da yanı sıra getirebileceğini vurguladı.
AA Finans analisti ve iktisatçı Haluk Bürümcekçi, mevzuya bağlı icra ettiği değerlendirmede, takvim etkisinden arındırılmış endeksin üç maaş eğlentili averajının salname değişiminin yüzdelik 15,6'ya yavaşladığını belirterek, üçüncü çeyrek ortasında henüz alışılagelen artım seviyelerine yavaşlamış halde bulunduğunu söyledi.
Sanayi üretiminin ana hevesi açısından izlenilen bahis konusu endeksin temmuzda güreşçi köprüsü haset tesiri ile kaba düştüğünü anımsatan Bürümcekçi, ağustos ayında ise 138,6 ile acemi zamanı zirvesine çıktığına dikkati çekti.
Bürümcekçi, sanayi üretimi verilerine çeyrekler bazında bakıldığında, bu sene eskiden çeyrekte yüzdelik 2,6, ikinci çeyrekte yüzdelik 1,6 artışlar sonrası üçüncü çeyreğin eskiden dü ayında da esbak çeyrek averajının yüzdelik 1,2 üstünde bitmeme ettiğini kaydetti.
Arındırılmamış sanayi üretim endeksinin ikinci çeyrekte yüzdelik 40,3 arttığını ve ilişik bedel artışının da yüzdelik 40,5 namına açıklandığını tabir fail Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Önceki üç çeyrekte de, yüzdelik 8,5, yüzdelik 10,2 ve yüzdelik 11,3 değişime yanıt ilişik bedel değişim yapmak yüzdelik 7,3, yüzdelik 10,3 ve yüzdelik 11,7 ile yaklaşan olmuştu. Üçüncü çeyrek eskiden ayında ise sabık senenin bire birlikte sürecinin yüzdelik 9 üstünde bitmeme edilmektedir ve üçüncü çeyreğin tamamında yüzdelik 8-9 aralığında üretim artışının yakalanabileceğini düşündürüyor."
"Tarihi erdemli seviyeler büyümenin enerjisini koruyacağını gösteriyor"
Haluk Bürümcekçi, üçüncü çeyrek görünümü mürşit göstergelere bakıldığında, Türkiye PMI endeksinin temmuz-eylül averajı ile esbak çeyreğe gereğince açık arttığını belirtti.
Başta gezim peyda etmek kadar fariza sektörlerinde açık toparlanma izlendiğinin ve aut talepte de toparlanmanın bitmeme ettiğini kaydeden Bürümcekçi, şu değerlendirmesinde bulundu:
"Genel namına üçüncü çeyrekte ulusal sağlık artışının çeyrekten çeyreğe gene fazlalık olabileceğine ayraç etti. Gerek sanayi üretimi endeksinde gerekse ulusal sağlık serisinde gelinen zamanı erdemli seviyeler 2020 yılının bire birlikte dönemlerine gereğince büyümenin gene enerjisini koruyacağını gösteriyor. Üçüncü çeyrekte sanayi üretiminin eskiden dü ay neticeleri çeyrekten çeyreğe artışın bitmeme edeceğini düşündürüyor. Son çağda mülk politikasının relaks sürecine girmesi, mali koşulların bağıl cansız seyrini koruması ve aut alakanın çalışkan toptan konuşu etkinlik sebebi ile çelimli seyretmeye bitmeme etmesi faiz eğilimine dayanak veriyor. Buna karşılık, bankacılık emniyet kütlesi trend artışının hudutlu kalması ve bedel artışlarının yüksekliği iç istem üstünde alçak yönde etkide bulunmaya başladı. Bu doğrultuda yüzdelik 9,3 bulunan 2021 yılı faiz tahminimiz üstündeki fevk taraflı risklerin azaldığını düşünmekteyiz."
"Büyüme projeksiyonları açısından fazlalık kalmaya bitmeme ediyoruz"
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da sanayi üretiminde ağustos ayında gerçekleşen maaş artışla beraber, orak ayı ayında trend dışı bulunan dönemsel düşüşün ağız ağıza düzelerek, baştan trendin karşı çıkıldığını söyledi.
Sanayi üretimi verisini faiz açısından beklentilere değgin fazlalık namına gitmek icap ettiğini dile getiren Erkan, "Özellikle kapital mülkü yanındaki artım ve eğilim, GSYH'nin de en ehemmiyetli belirleyicilerinden çakılı kapital oluşumu açısından olumlu. Yılın arka kalanında ise, ilkin sonuç çağda erke fiyatlarında yaşanmış bulunan itila ile beraber, umumi konuşu faiz tarafında da şimdiki etkisinde bırakır dengelenebilir." ifadelerini kullandı.
Erkan, toptan tedbir zinciri ile dayalı sıkıntıların, sanayi üretimindeki artışın sürdürülebilirliği ait ihtiraz konusu bulunduğunu belirtti.
Otomotiv sektöründe kamga kaynaklı sıkıntıların üretim bandını etkilediğin ve bunun yansımasının görülebileceğini aktaran Erkan, "Küresel üreticilerin bazılarının biraz günce üretim durdurması bitirdikleri görülüyor." dedi.
Erkan, faiz projeksiyonları açısından fazlalık kalmaya bitmeme edildiğinin altını çizdi.
Yıllık yüzdelik 9 civarındaki umumi uzlaşma faiz tahminlerine değgin riziko dengesini fevk taraflı gördüklerini tabir fail Erkan, "Son çeyrekler, hem senenin ikinci çeyreği büyümesinin normalize olması, bununla birlikte ister erke tutarları ve tedbir zinciri kaynaklı üretim yavaşlaması, gerekse de ihtimal turizmde yaşanabilecek muhtemel birlikte yavaşlama tesiri ile henüz alışılagelen faiz rakamlarını gösterebilir. Yılın geneli açısından ise, OVP'de öngörülen ve bu sektörün umumi beklentisinin de yoğunlaştığı yüzdelik 9 seviyelerinin üstünde faiz gerçekleşebilir." değerlendirmesinde bulundu.
