İstanbul
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ödemeler dengesine bağlı istatistikleri açıkladı.
Buna layıkıyla akan işlemler hesabı eylülde 1 bilyon 652 milyon dolar çok verirken, 12 maaş akan besbelli 18 bilyon 444 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. Cari işlemler hesabı güzeşte senenin bire ortak zamanında 2 bilyon 335 milyon dolar besbelli vermişti.
AA Finans'ın gerçekleştirdiği ankete dahil bulunan ekonomistler, akan işlemler hesabının eylülde 1 bilyon 420 milyon dolar çok vermesini bekliyordu.
Analistler, başta erke ve mal fiyatlarındaki yükselişe karşın ödemeler dengesinde risklerin aşağılık yönde olmayı sürdürdüğünü söyledi.
AA Finans Analisti ve Ekonomist Haluk Bürümcekçi, ödemeler dengesinde eylülde gözlenen iyileşmede, aut tecim açığının azalmasına ek yerine gezim ile transport gelirlerinin yükselişini sürdürmesinin anne aktif fiil bulunduğunu bildirdi.
Dış tecim açığının eylülde salname bazda yüzdelik 47,6 azaldığını hatırlatan Bürümkcekçi, "Buna ek olarak, hizmetler dengesi zarfında gezim gelirlerinin 3 bilyon 176 milyon dolara yükselmesine yanıt gezim giderlerinin 193 milyon dolar ile hudutlu kalmasıyla gezim kupkuru gelirleri güzeşte yıla layıkıyla 1,4 bilyon dolar arttı." ifadelerini kullandı.
Bürümcekçi, bavul ticaretinin güzeşte yıla layıkıyla yüzdelik 71, transport gelirlerinde de yüzdelik 55,3 yükseldiğini aktararak, böylece, hizmetler dengesinde salname artışın 1,9 bilyon dolar bulunduğunu kaydetti.
Ekim kocaoğlan gümrük aut tecim kılavuz verilerinin güzeşte senenin 900 milyon dolar altında aut açığa ayraç ettiğine dikkati çekici Bürümcekçi, gezim ve transport gelirlerinde gözlenen toparlanma sebebiyle salname akan açıkta düşüşün bitmeme edeceğini düşündüğünü tabir etti.
Bürümcekçi, eylülde polis açıktaki iyileşmeye ek olarak, akan dengenin bel kemiği isteği açısından strateji edilen erke dışı akan dengenin 13,3 bilyon dolar çok verdiğini, erke ve kalburüstü dışı (çekirdek) akan dengenin ise 22,0 bilyon dolar fazlaya yükseldiğini belirtti.
Türkiye ekonomisinin çelimli nema dönemlerinde polis ve atom çekirdeği açıkta besbelli artım isteği görülmesinin saf bulunduğunu daim vurguladıklarına yer veren Bürümcekçi, dünkü kimse koronavirüs (Kovid-19) salgını sonrası bu etkilerin elan karmaşıklaştığını ve elan yoğun istikamet değişim işlemi gösterdiğini kaydetti.
"Ekim aut tecim sayılarındaki çöküntü ödemeler dengesi düşüncesince olumlu"
Bürümcekçi, finansman tarafında, akan çok verilmesine ek yerine kupkuru sorumluluk fire girişinin gine efdal olması ve finansman kalemlerinin besbelli girişe ayraç etmesi ile resmi rezervlerde 5,6 bilyon dolarlık elan artım gözlendiğine dikkati çekti.
Eylül ayında portföy kanalında 1,2 bilyon dolar ile iki canlı girişin bitmeme ettiğini tabir fail Bürümcekçi, bunun anne sebebinin Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın eurobond ihracı ile 2,25 bilyon dolar borçlanması bulunduğunu belirtti.
Bürümcekçi, kupkuru hata-noksan kaleminin 1 bilyon 750 milyon dolarlık girişe oyunluk bulunduğunu aktararak, "Bu sene kupkuru hata-noksan kaleminde mecmu antre ise 13,5 bilyon dolara ulaştı. Bütün bu gelişmeler kararında TCMB döviz rezervlerinde 5,6 bilyon dolarlık artım gözlendi. Rezervlerde sonuç 12 maaş değiş ise 43,6 bilyon dolar artışa yükseldi." ifadelerini kullandı.
İthalat ve hariç satım düşüncesince ehemmiyetli ortak kılavuz belirtke bulunan Gümrük Bakanlığı verilerinin, ekimde aut tecim açığında güzeşte yıla layıkıyla düşüş olacağını gösterdiğine yer veren Bürümcekçi, "Ekim ayında hariç satım 20,8 bilyon dolar ve hariç alım 22,3 bilyon dolar düzeyinde oluşmuş. Böylece, aut tecim açığı 1,46 bilyon dolar düzeyinde gerçekleşmiş. Bu ise, aut tecim açığının salname yerine düşüş göstereceği (Ekim 2020'de 2,4 bilyon dolar açık) anlamına geliyor." değerlendirmesinde bulundu.
"Cari besbelli tahminleri üstündeki riskler aşağılık yönlü"
Bürümcekçi, akan besbelli tahminlerine bağlı risklerin aşağılık yönde bitmeme ettiğini kaydederek, erke ve mal ithalatında paha tesiri kaynaklı artışı, kalburüstü ithalatındaki düşüş ve gezim kupkuru gelirlerindeki toparlanmanın telafi edebileceğini bildirdi.
Emtia fiyatlarındaki genele yayılan artışın akan balans üstündeki aksi yansımalarının gözlenmeye bitmeme edildiğine yer veren Bürümcekçi, şunları kaydetti:
"Ekim ayında salname 16-17 bilyon dolar aralığına gerilemesini beklediğimiz akan açığın ahir dönemdeki seyri açısından asal belirleyici iç arzu ve kazançlı etkinlik olacak üzere görünmektedir. Son Orta Vadeli Plan'da (OVP) yılsonu akan besbelli beklentisi 21 bilyon dolar açıklanırken, çevre anketlerinde, 2021 yılı akan dengesi düşüncesince medyan bedel 17 bilyon dolar besbelli ve minimal ile azami besbelli tahminleri sırasıyla 12,5 ve 22,0 bilyon dolar olmuştu. Bu tahminler üstündeki riskler aşağılık yönde bitmeme etmektedir."
"Turizmin yardımı 2019 yılına yaklaştı"
Tera Yatırım Başekonomisti Enver Erkan da, beklentilerinin üstünde ortak dönemsel akan çok verildiğini gözlemlediklerini kaydederek, kalburüstü ithalatında sonuç biraz aydır ağır güçsüz ortak ilerleyiş görüldüğünü ve eylülde ortalamaların da altında kaldığını tabir etti.
Hizmet ticareti dengesinin, ortak sene geçmiş 1,75 bilyon dolara nazaran 3,67 bilyon dolar çok vererek, Türkiye'nin aut dengelerinin iyileştirilmesinde gezim ve öteki hizmetlerin rolünü vurguladığını tamlayan Erkan, "Kültür ve Turizm Bakanlığı kabilinden piyasaya çıkan verilere göre, Eylül ayında ecnebi gezgin gelişleri salname bazda kestirmece yüzdelik 60 artarak 3,51 milyona ulaştı. Turizmin bu seneki yardımı itibarı ile 2019 seviyelerine yakınlaşan ortak kaynak zarfında olması akan çok verilmesinde ehemmiyetli ortak aktif fiil oldu" değerlendirmesinde bulundu.
Erkan, bahis konusu etkenlerin ekimde de akan dengeye müspet ulama yapacağını ve dönemsel yerine 1,8 ila 2 bilyon dolar yöresinde ortak çok verilebileceğini düşündüklerini tabir ederek, "TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu güzeşte ay meydana getirdiği açıklamada, Türkiye'nin 2021 akan açığının 15 milyar-17 bilyon dolar yerine kestirim edildiğini söylemişti. Söz konusu öngörünün ve yönlendirmenin tutabileceğini düşünmekle beraber, kılıç de sene sonu salname akan besbelli beklentimizi 14 bilyon dolar seviyesine düzeltilmiş ettik." ifadelerini kullandı.
