Kütahya
Tespihe merakı çocukluğunda başlamış bulunan ve kısaca 150 parçadan oluşan koleksiyonu mevcut 27 yaşındaki Başyiğit, eserleri günümüze derece vasıl Osmanlı ve Cumhuriyet devri tespih ustalarının isimlerinin tespitine müteveccih çalışmalarını sürdürüyor.
Başyiğit, AA muhabirine, 11-12 yaşında şehrin zamanı mekanlarındaki dükkanlardan emektar tespihleri incelemeye ve satın almaya başladığını, merakından çevre tespih koleksiyonerleri ve ustalarıyla tanıştığını söyledi.
Ustalara hususi tespihler yaptırdığını, merakını resmileştirmek düşüncesince koleksiyoner vesikası aldığını tamlayan Başyiğit, şöyleki konuştu:
"Yaptığım incelemelerde Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerine ilgilendiren tespih ustalarının isimleri, bitirdikleri eserlerin şekil, formları ve bulunmuş olduğu bölgeleri belirleme ettim. Tespih ustalarıyla alakadar nice belgeye ulaştım. Bu araştırmalarımın iri tarafını ahali kütüphaneleri, Ayasofya Kütüphanesi, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi'nde yaptım. İnternet siteleri üstünden arşivlerde araştırı yaptım. Araştırmalarımda 21 tespih ustasının adları ve şehadetname verdiği şahısların isimlerini belirleme ettim. Bugüne derece Sultan 3. Selim'in tespih ustası İncici Mehmet Efendi, Mevlanakapılı Mahmut Usta, Beşiktaşlı Sağır Rıfat Usta, Akgerdanlı Mehmet Cemil Efendi, Kehribarcı Ali Baba, Yamalı Nuri Usta, Beylerbeyli Galip Başsaka Usta kabilinden en emektar tespih ustalarının isimlerine ulaştım. Kaynaklardan bu ustaların sahn hikayelerini inceledim."
Başyiğit, kısaca 150 tespihten oluşan koleksiyonunda emektar ustalardan Mevlanakapılı Mahmut Usta, Beşiktaşlı Sağır Rıfat Usta, Beylerbeyli Galip Başsaka Usta ile zamanımız ustalarından Zekai Şenyurt, Hüseyin Çelik, Cem Aral, Bahri Bülbül ve Mehmet Arcasoy'un eserlerinin bulunduğunu dile getirdi.
"Sanatsal meydana getirilen tespihlerin hepsinin birlikte ruhu var"
Mehmet Emin Başyiğit, iri kısmı armağan bulunan tinsel kıymeti faziletli tespihlerini derlem envanter defterine kaydettirdiğini anlattı.
Gelecekte birlikte tespih müzesi oluşturmayı amaçladığına yer veren Başyiğit, "Geleneksel Türk tespih sanatının doğacak nesillere aktarılması düşüncesince dokümanter çekimlerine başladık. Günümüzdeki tespih ustalarıyla röportajlar yaptım. Daha sonradan da birlikte araştırman namına bilgilik projem var." ifadesini kullandı.
Başyiğit, birlikte tespihin ne devirde ve ne ustaya ilgilendiren bulunduğunu bellemek düşüncesince ilk önce imame, açıklık durak, evin formlarına, havşa yöntemleri ve kemane izlerine baktığını, buna mucibince çıkarımlar yaptığını aktardı.
Osmanlı devrinde tespih imalinde henüz baş döndürücü zümrüt, akik, inci, öd ağacı, zeytin ağacı, kuka kabilinden saf materyallerin kullanıldığını, 1930'lu zamanlardan sonradan ise ağırlıklı namına bireşimli materyallerin yeğleme edildiğini özetleyen Başyiğit, "Bana göre, sanat içerikli meydana getirilen tespihlerin hepsinin birlikte ruhu var. Usta tespihi yaparken kendiliğinden birlikte zerre ekliyor. Aslında elinize birlikte tespihi aldığınız devir onu tespih namına değil, ustanın el emeğinin birlikte parçasını elinize almış kabilinden birlikte havas veriyor bize." dedi.
