Küresel iklim değişikliği kuşların barhana ve konaklama zamanlarını da değiştirdi

Samsun

OMÜ Ornitoloji Araştırmalar Merkezi'nce Kızılırmak Deltası'nda 2002 yılından buyana ölçülü kuş halkalama emek harcamaları kapsamında meydana getirilen araştırmada, iklim değişikliği nedeniyle birtakım kuş türlerinin konaklama ve hicret dönemlerinin de değişmiş bulunduğu belirlendi.

Merkez görevlisi Doç. Dr. Kiraz Erciyas Yavuz, AA muhabirine, Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde 2002 yılından bu yana meydana getirilen çalışmalarda bugüne denli 175 türden 165 bin kuşu halkaladıklarını söyledi.

Deltadaki Yaban Hayatı Geliştirme Sahası'nda mevcut Cernek Gölü kıyısında 19 senedir kuş halkalama emek vermesi yaptıklarını tamlayan Yavuz, bununla kuşların hicret yolları, konaklama vakitleri ve Türkiye'nin kuş envanterinin belirlenmesi noktasında degaje birlikte data tabanı sağlandığını vurguladı.

Her sene kuşların kışlama sahalarından tenasül sahalarına gittikleri bahar devirde 15 Mart-30 Mayıs tarihleri ile 15 Ağustos-30 Ekim güz hicret dönemlerinde halkalama emek vermesi yaptıklarını aktaran Yavuz, "Bu düzentileme ile kuşlar karşı bilgelik sahibi oluyoruz. Halkalanan kuşlarla ilgilendiren arka ihbarname alıyoruz. İsrail, Finlandiya, Mısır, KKTC, Polonya, Ukrayna, Rusya, Suriye kabilinden devletlerde halkaladığımız kuşlar baştan yakalanıp kaydedilerek bizlere bildiriliyor. Böylece kuşların hicret yollarını belirliyoruz. Ayrıca ne kuşların nesli tükeniyor, ne kuşlar acemi gelmiş, bunları da öğür oluyoruz." ifadelerini kullandı.

Yavuz, Türkiye'nin Karadeniz kıyısında mevcut en iri deltası bulunan Kızılırmak Deltası'ndaki halkalama çalışmalarıyla kuşların hayat döngüleri, hicret dinamikleri, konaklama süreleri, hicret stratejileri kabilinden bilgilere da ulaşmayı amaçladıklarını dile getirerek, şunları kaydetti:

"UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde mevcut Kızılırmak Deltası, eş bulunduğu ensesi kalın flora, direy ve katıksız güzellikleriyle ehemmiyetli birlikte alan. Delta, sene süresince değişik kuş türlerine ev sahipliği yapıyor. İrili ufaklı aşırı sayıdaki gölü, bataklık alanları, su ayn orman ve çayırları, kumullar kabilinden nice habitatı süresince bulunduran delta, barındırdığı çalışkan çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli katıksız sistemlerinden bir tanesini oluşturuyor. Bu kapsamda kuş halkalama çalışmalarımız esnasında kuşlar yakalanıp lazım ölçümleri alınıp gene doğaya bırakılıyor. Ancak akıbet yıllardaki incelemede iklim değişikliği zımnında birtakım kuş türlerinin konaklama ve hicret dönemlerinin de değiştiğini görüyoruz. Bazı türlerin vürut ve durum zamanlarında farklılıklar görüyoruz. Böceklerle sönümsüz enva ilkbaharda henüz geç geliyor. Bazı türlerin ise akıbet baharda henüz geç hicret ettiğini gözlemliyoruz. İklim şartlarının akıllıca olması ve gıda bulunurluğunun olması ehemmiyetli aktif fiil oluyor. Göç takviminde ağırbaşlı kaymalar oluyor."

Kızılırmak Deltası

Samsun'un Bafra ilçesinde Kızılırmak'ın Karadeniz'e döküldüğü alanın da süresince toprak almış bulunduğu 56 bin hektar genişliğindeki Kızılırmak Deltası, Türkiye'nin ehemmiyetli sulak alanlarının başlangıcında geliyor.

Sulak alanları 12 bin hektarı bulan, barındırdığı çalışkan çeşitleriyle Türkiye'nin ehemmiyetli katıksız ekolojik sistemlerinden bir tanesini gerçekleştiren deltada bugüne denli tahminî 140 kuş türünün ürediği belirlendi.

Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti, UNESCO'nun iare listesine 2016 senesinde ikrar edilmişti.