İstanbul
Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı ve İstanbul Üniversitesi (İÜ) İstanbul Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Başar Bilgiç, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, yaşlılıkta aşırı müşterek tomar görülen, çoğu kez unutkanlıkla başlayan, ilerleyici süreçte bambaşka bulguların da eklendiği ve hastaları yatağa mahkum fail alzaymırın, "zihnin yitirilmesi" anlamına mevrut "demans"ın müşterek çeşidi bulunduğunu anımsattı.
Bilgiç, alzaymırın çoğunlukla 65 yaş üzerindeki şahıslarda görüldüğünü fakat hepsi hastaların yüzdelik 5 ila 10'unun da 40-50'li yaşlarda bulunduğunu dile getirdi.
Yaşlılarda alzaymırın karakteristik başlangıcının unutkanlık bulunduğunu fakat bunun "Buzdolabını açtım lakin ne alacaktım?" şeklindeki dümdüz müşterek dikkatsizliğe ilişkin olmadığını tamlayan Bilgiç, bu hastaların, 3 ay önceki gittikleri geziyi hatırlamama, istifham sorduğunu unutup yeniden yine bire müşterek suali istifsar kabilinden andıran geçmişi hatırlamakta zorlandıklarını anlatım etti.
Prof. Dr. Başar Bilgiç, çor ilerledikçe andıran fasıl denilen unutkanlık periyodunun hâlâ geriye akilane gitmeye başladığına ayraç ederek, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Erken aşamadaki hastalar 3 ay önceyi hatırlayamazlar lakin 40 sene önceyi dobra hatırlarlar. Ama çor ilerledikçe 40 sene önceyi de hatırlamaları bozuluyor. Buna bambaşka bulgular da ekleniyor. Yön bulma sorunları yaşıyorlar. Problem nakız becerileri azalıyor. Hesaplama yapmakta zorlanıyorlar. Kişilik değişiklikleri, tutum sorunları oluyor. Olmayan şeylerden bahsediyorlar. Yakınlarını hırsızlıkla suçlayabiliyor, onlara çirkin davranabiliyor ve saldırabiliyorlar. Ciddi müşterek bunalım olabiliyor. Hastalık ilerledikçe fiziki bambaşka mesail ekleniyor. Yürümeleri yavaşlıyor, yutmaları bozulabiliyor, konuşmaları gitgide azalıyor, beslenmeleri bozuluyor. Maalesef ki -7 ile 10 sene ortada müşterek sayı farkı söyleyebilirim- unutkanlıkla süregelen bu proses yatalaklıkla sonlanıyor."
Dikkat bozukluğuna ilişkin unutkanlığın alzaymır olmadığını vurgulayan Bilgiç, "Dikkat bozukluğunun karakteristik tarzları; odaya gittiğinizde ne yapacağınızı, buzdolabını açtığınızda ne alacağınızı unutursunuz. Alzaymır hastaları vakaları unutuyor. Mesela seçimi, oy verdiğini unutuyor. Alzaymır başladığı düşüncesince hastalar acemi yük yapamıyor. Bellek, anılar oluşturamıyor. Bu sebeple şimdiki detayları kaydedemiyor." dedi.
Erken teşhis ehemmiyet taşıyor
Aileleri, buğulanmış civarlarındaki unutkanlığa ve bunun ne çeşit müşterek unutkanlık olduğuna uyanıklık etmeleri dair münebbih Bilgiç, "Örneğin bire müşterek soruları yeniden yine soruyor mu? Aynı mevzuları yeniden yine anlatıyor mu? Bazı insanoğlu gelişigüzel daim bire müşterek soruları sorabilir. O müşterek tutum paternidir. Dikkat edilmesi müstelzim şey, andıran devre ilgilendiren unutkanlıklar mevcut mı? Alışverişte eksikler mevcut mı? Namaz kılan birinde rekatlarda mesail mevcut mı? Bunlar enine boyuna ehemmiyetli sefer fotoğraf bulgular." niteleyerek konuştu.
Alzaymır hastalığında er tanının önemine dikkati çekici Bilgiç, müdellel dü otama yöntemi bulunduğunu ve bunların, beynin savacı molekülleri denilen nörotransmitterler üstünden bulaşık fail ilaçlar bulunduğunu anlattı.
Prof. Dr. Bilgiç, alzaymırda asetilkolin denen savacı molekülün seviyesinin azaldığını fakat tedaviyle bunların namına konulabildiğini belirterek, şunları kaydetti:
"Erken teşhis ehemmiyetli zira asetilkolin üstünden bulaşık fail ilaçlar er devirde hâlâ etkili. Bir ilacımız hâlâ var, o da bambaşka müşterek savacı öz bulunan glutamat üstünden bulaşık ediyor. Bunlar hastalığın gidişatını kırıcı ilaçlar değil. Ama hastaların hâlâ nitelikli müşterek dirim sürmesini sağlayıcı ve birtakımı semptomlarında eğreti de olsa iyilik mucit tedaviler. Onun düşüncesince er devirde teşhis atmak ve tedaviyi başlatmak önemli."
Bilgilendirme düşüncesince yetişek verilmesi önerisi
Prof. Dr. Başar Bilgiç, 20 sene önceki hazırladığı tezi kapsamında Kadıköy'de 1070 kişiyi taradıklarında hastaların yarısından fazlasının teşhis almadığını gözlemlediklerini fakat dakika farkındalık oluştuğu düşüncesince teşhis oranının da arttığını düşündüğünü belirtti.
Artık hâlâ müşterek tomar insanoğlunun bu çeşit şikayetleri olduğunda doktora başvurduğunu aktaran Bilgiç, kentte canlı nüfusta teşhis meydan hastaların oranının yarıdan müşterek tomar bulunduğunu düşündüğünü dile getirdi.
Bilgiç, rustik alanlarda ise durumun aşırı değişmediğini duyduklarını anlatarak, "Kırsalda hala çor bulgularının alışılagelen yaşlanma bulgusu bulunduğu düşünülüyor ve bunun müşterek çor kendisine benimseme edilmemesinden çevre hastalar hekime getirilmiyor. Öncelikle kırsalda bu farkındalığı yaratmamız gerekiyor. Yaşlılıkta süregelen zihnî bulgular, ilkin unutkanlık müşterek hastalıktır. Kırsaldaki bu çeşit hastaların da er devirde hekime gelmesi ve birebir tedaviyi almaları düşüncesince bu farkındalığı görüntülemek gerekiyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bu farkındalığın oluşturulabilmesi düşüncesince Sağlık Bakanlığı, Türkiye Alzheimer Derneği ve nice çırçıplak maşer kuruluşunun çalıştığını kail Bilgiç, "Kırsalda bence nazik meslekler var; muhtarlar, öğretmenler, sağlıkçılar, ilmek müşterilerini gibi. Oradaki nüfusla haberleşme ortamında bulunan bu müşterilerini eğitmek, çor üzerine bilim vermek, bu insanların de çevresindeki müşterilerini bilgilendirmesi en birebir hal kabilinden gözüküyor." dedi.
Alzaymırı ağız ağıza sona erdirecek derman hâlâ bulunmuyor
Prof. Dr. Başar Bilgiç, bu sene ABD'de alzaymır problemine dirlik geliştirilen acemi müşterek ilacın koşullu da olsa icazet aldığından bahsederek, bu ilacın hastalığın er etabında beyinde biriken amiloid proteinini temizlediğini aktardı.
İlacın tesirinin hâlâ dört dörtlük kendisine gösterilmediğini fakat beyindeki proteini kemiksiz müşterek halde temizlediğinin bilindiğini özetleyen Bilgiç, bu proteinin temizlenmesinin hastalarda kesinlikle müşterek iyiliğe sefer açacağının ise hâlâ bilinmediğini, bunun düşüncesince çalışmaların bitmeme ettiğini kaydetti.
Birçok bambaşka molekülün de denendiğini ve bunlardan birinin safha 3 evresinin müspet sonuçlandığını aktaran Bilgiç, "Alzaymır hastalığında etkinliğini ifşa etmek düşüncesince 2 parça safha 3 çalışmasının yapılması gerekiyor. Bir safha 3 emek vermesi müspet sonlanırsa -ki bu hayvanlarda geçer not müşterek dokunmabana ilacı- şahısların kullanımına girecek anlamına geliyor." bilgisini verdi.
Alzaymırı ağız ağıza durduracak müşterek ilacın hâlâ bulunmadığını tamlayan Bilgiç, "Tamamen şifayla sonlanacak müşterek derman andıran devirde kuvvet gözüküyor. Ama emek harcamaları devam eden ilaçlar, şayet müspet sonlanırlarsa, hastalığın gidişatını tavsatmak belkili olacak kabilinden duruyor." değerlendirmesini yaptı.
Kaybolmalar itidalli evrede başlıyor
Prof. Dr. Bilgiç, alzaymır hastalığının er evresinde, insanların sorumluluk ika risklerine dirlik gözaltı dahilinde dışarıya çıkabildiğini, makine kullanabildiğini, vezneci işlemlerini yapabildiğini anlattı.
Orta evrede ise kayıp durumunun yaşanabildiğini aktaran Bilgiç, ailelerin bu aşamadaki hastaları izleme cihazlarıyla izleyebileceğini ve ya hastanın haberleşme bilgilerinin toprak almış bulunduğu künye takabileceğini anlatım etti.
Bilgiç, itidalli aşamadaki müşterek hastaya haricen bakıldığında, alışılagelen müşterek isim kabilinden görüneceğini fakat kendisiyle haberleşme kurulduğunda zihnî kendisine "yıkık" müşterek vaziyette bulunduğunun ayırt edileceğini belirterek, "Orta aşamadaki müşterek marazlı bundan böyle vezneci işlemi yapamaz. Araba kullanamaz. Sosyal haklarını da kullanabilecek vaziyette değildir. Öyle müşterek vaziyette fasile yakınlarının yapacakları şey, ona gelişigüzel evrede asistan olmaktır." dedi.
İleri evrede ise fiziki yıkımın da başladığını, yürümenin yavaşladığını, lüzum sorunlarının ve yutma bozukluklarının görüldüğünü ve hastaların yatağa yayımcı duruma geldiklerini aktaran Bilgiç, şunları kaydetti:
"İleri evrede aileler, hastalarının yiyecek ve içmesine uyanıklık edecekler. Yutma problemi mevcut ise akciğere kaçmamasına uyanıklık edecekler. Hatta aşırı encam devirde hastaları mideden beslememiz gerekebiliyor. Hastalar sukut riski taşıyabilirler. Halılara uyanıklık etmeleri lazım. Etrafta kaba cisimler olmaması lazım. Yıkanma, hıfzıssıhha sorunları yaşayabiliyorlar. Yatalak bulunan hastalarda yaralar açılabilir. Bunun düşüncesince katılması müstelzim önlemler var."
Prof. Dr. Başar Bilgiç, Türkiye Alzheimer Derneğinin genel ağ sayfasında bu çeşit hastalara yaklaşım dair bilim ve videoların toprak aldığını laflarına ekledi.
