İstanbul
Özel ihtiyaç duyan bireylerin sosyal, kültürel, sanatla alakalı ve mesleksel yetişek gereksinimlerine karşılık özgülemek üzere Bağcılar Belediyesince 2011'de mensur edilen Engelliler Sarayı, engellilerin toplumsal yaşama katılımlarını iletmek düşüncesince türlü yetişek atölyeleri ve kurslar düzenliyor.
Bu atölyelerden bir tanesi de firez ve istiridye mantarı yetiştiriciliği eğitiminin verildiği Mantar Üretim Atölyesi. Burada kursa dahil olan engelliler, eğitmenlerinin koordinesinde kompost hazırlanmasından sulama ve toplamaya denli değme evrede mantar istihsal sürecine müdahale oluyor.
Bir kompost sürecinde yetiştirdikleri mantarları 3 seferde toplayan kursiyerler, hasat ettikleri mantarları paketleyerek satışa anık bir duruma getiriyor. Engelliler, merkezin uğrunda kurulan stantta satılan mantarlardan kendileri düşüncesince dirimsel elde ediyor.
Kursiyerler, mart ayında hazırladıkları kompostun üçüncü hasat emek vermesi kapsamında Bağcılar Belediye Başkanı Abdullah Özdemir ile mantar topladı.
"Hayatta dezavantajları fırsata yöneltmek lazım"
Özdemir, mantar hasadının peşi esna AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Engelliler Sarayı'nda tahminî 1600 dezavantajlı kişinin 32 branşta yetişek alarak, toplumsal yaşama katıldığını söyledi.
Merkezin, hem engelli bireylerin rehabilitasyonuna ve gelişimine dayanaklık etmek bulunduğunu tıpkı zamanda ailelerin koyu ilerleyiş içinde soluk almalarıma olanak tanıdığını dile getiren Özdemir, "Engelliler resim, müzik, ahşap, kuaförlüğün yanında mantar atölyesinde de yetişek alıyor. Engelli bireylerimiz ile yılın 3 periyodunda mantar yetiştiriciliği yapıyoruz. Şu anda da derç dönemimiz. Burada 400 kiloya andıran mantar elde ediliyor." niteleyerek konuştu.
Özdemir, işlik çalışmalarına katılmanın engelli gençlerin hayatlarına ilenme noktaları da yarattığını dile getirdi.
Atölye engellilerin mantar üretimine akla yatkın adına tasarlandı
Engelliler Sarayı'nda 6 senedir bahçecilik ve mantar yetiştiriciliği eğitmeni adına fariza karşıcı tarım mühendisi Derya Köse, Mantar Üretim Atölyesi'nde engelli öğrencileriyle yürüttüğü emekleri anlattı.
Köse, mantar beslemek düşüncesince engellilerin kullanımına akla yatkın dü eğik sergen sisteminin bulunmuş olduğu 40 metrekarelik atölyede, devre devre ayrımlı türlerde mantar ürettiklerini söyledi.
Mantar yetiştiriciliğinin baş döndürücü alıngan bulunduğunu ve yazık istediğini tabir fail Köse, istihsal sürecine bağlı şu detayları verdi:
"Önce akla yatkın ortamı sağlıyoruz. Kompostlarımızı yerleştirdikten sonraları nice hamle var. Mantarlar gurk döneminden geçiyor. Ondan sonraları kompost torbalarını açıyoruz, çocuklarla bu arada topraklıyoruz. Bunları yeniden bir ısıdam devre şimdi sokuyoruz. Torbadaki sarım, toprağı da sardıktan sonraları bu defa çocuklarla torbaların üzerindeki toprakları tırmıklamaya başlıyoruz. Tırmıklamada ellerimizi kullanıyoruz. Toprakla dek ediyoruz, bu da bir rehabilite şekli. Bu işlemden sonraları bu defa sınıfı soğutmaya başlıyoruz. Daha sonraları soğutma, nemlendirme, sulama etabı başlıyor. Yaklaşık 36-40 çağ ortada bura hav tarlası olacak biçimde önceki hasadımızı alıyoruz."
İlk hasatta topladıkları mantarların engelli kursiyerler kabilinden tartıldıktan sonraları paketlenerek satıldığını aktaran Köse, artık onar çağ arayla ikinci ve üçüncü hasadın da bire bir biçimde gerçekleştirildiğini kaydetti.
"Özgüven ve menfaatlerini tabir ika becerisi kazanıyorlar"
Köse, bu evrelerden sonraları kompostları atölyeden çıkartarak doğruluk ve dezenfeksiyon yaptıklarını belirterek, "Daha sonraları acemi mantar kompostlarımız geliyor. Burası bir tedavül halinde, kesiksiz istihsal var, yetişek de kesiksiz var. Aslında bizim hedefimiz baş döndürücü bir tomar istihsal değil, yetişek ancak ayrıntılar alışılagelen bir firmada alınabilecek biçimde velut çalışıyorlar ve hakkıyla baş döndürücü başarılılar. Bunların hepsini çocuklarla hamle basamak yapıyoruz. Çocuklar ayarlıyor aslında, ego manipülasyon yapıyorum. Bu işi yapabilen baş döndürücü aldatıcı öğrencilerim var." niteleyerek konuştu.
Mantar yetiştiriciliğinde 1 titrem komposttan 300 kilo ürün katılması icap ettiğini dile getiren Köse, bir hasat zamanında 300-350 kilo ortada ürün alabildiklerini, teşrinievvel ayından buyana mevrut üçüncü kompostla bir tonu bir hayli mantar topladıklarını, bunun öğrencileri düşüncesince iri bir muvaffakiyet bulunduğunu söyledi.
Köse, atölyede mental, ortopedik ve vakayiname engel gruplarının yanında otizmli ve down sendromlu 18 gözyaşı üstü bireylerin de yetişek aldığını belirterek, şu değerlendirmede bulundu:
"En iri hedefimiz evlatları toplumsal yaşama hazırlamak. Bazıları buraya başladığında baş döndürücü içe bulutlanmış oluyor. Başladıktan sonraları dostlarıyla benimle yazışma kuruyorlar. Mantar satışı yaparken insanlarla iletişime geçiyorlar. Burada sosyalleşiyorlar, maşer içerisine girdiklerinde ne konuşacaklarını, ne akıntı edeceklerini öğreniyorlar, menfaatlerini eğitiyorlar. Özgüven ve menfaatlerini tabir ika becerisi kazanıyorlar."
Yeteneğini keşfeden de cümle öğrenen de var
Engelli kursiyerlerden ortaöğretim mezunu 22 yaşındaki Şevval Çıtak, haftanın 5 haset tahsile katılmış olduğu atölyede mantar yetiştirirken kabiliyetlerini keşfetme olanağı bulduğunu söyledi. Burada çağ geçirirken kaygılarını gidererek rahatladığını dile getiren Çıtak, "Bu sınıfa elleme ki de gelmişim diyorum." ifadesini kullandı.
Lise mezunu kursiyerlerden 22 yaşındaki Alican Yalçın, atölyede "melek yüzlü" öğretmeni ve elleme dostlarıyla tanıştığını tabir etti. Nem ve su ayarını yaparak ürettikleri mantarları topladıktan sonraları sattıklarını özetleyen Yalçın, burada çalgılı çağanaklı devir geçirdiğini belirterek, "İyi erke alıyorum. Benim düşüncesince yarayışlı oluyor. Hem cümle tıpkı zamanda yarayışlı bir nesne öğreniyorum." dedi.
