Şırnak
Şırnak'ın Cudi ve Gabar dağı eteklerindeki Kumçatı beldesinde ağababa tohumlardan yetiştirilen susam, güç birlikte yolculuğun arkası sıra tescilli 152 salname su değirmeninde öğütülerek tahine dönüştürülüyor.
Kent merkezine 10 kilometre uzaklıkta arazi meydan ve 5 mahalleden oluşan beldede kestirmece 1000 dönüm bölgede ikinci mahsul şekilde imal edilen susamın hasadı yapıldı.
Yıllık averaj 50 titrem toplam ürün sağlanan susam, eyyam devam eden işlemlerin arkası sıra Kültür ve Turizm Bakanlığı yardımı ile bu sene restore edilen ve tescillenen zamanı su değirmeninde anadan görme yöntemlerle öğütülüyor. Susamdan günde 400 kilo tahin elde ediliyor.
Bir titrem susamdan kestirmece 800 kilo tahin elde fail üreticiler, ilkin şita mevsiminde bolca tüketilen gıdaların başlangıcında arazi meydan ürünü Türkiye'nin nice iline gönderiyor.
Şırnak Valiliği ile Dicle Kalkınma Ajansının (DİKA) Sulama Kanalı Projesi ile üretimine dayanaklık etmek verdiği susamın yetiştirildiği sahanın genişletilmesi, markalaşması ve tanıtılması da hedefleniyor.
"Topraktan değirmene geliyor, toprağın bereketiyle bereketleniyor"
Susamın zamanı değirmende tahine dönüştüğü süreci izleyen Vali Ali Hamza Pehlivan, AA muhabirine, değirmenin Kültür ve Turizm Bakanlığı kabilinden gayrimenkul ekin varlığı şekilde tescil ve restore edildiğini belirtti.
Pehlivan, Kumçatı beldesinin süsen üretiminde ehemmiyetli birlikte semt bulunduğunu tabir ederek, "Susamdan tahin elde edilmesinin hakeza birlikte orijinal binanın içerisinde yapılması sevinme verici." dedi.
Kadınların da hasadı meydana getirilen susamı sızgıt işleminden geçirdiğini dile getiren Pehlivan, kavrulan susamın zamanı su değirmeninde sonuç evreye geçtiğini aktardı.
Pehlivan, "Üretilen bu mahsul sofralarımıza derece ulaşıyor. Topraktan değirmene geliyor ve toprağın bereketiyle bereketleniyor. Bereketinin artmasını dilek ediyorum. Çiftçilerimize emeklerinden ötürü teşekkürname ediyorum. Bu yapılara baştan sona bu arada cemaat çıkmaya bitmeme edeceğiz." diyerek konuştu.
Susam üretiminin artırılması ve markalaşması hedefleniyor
DİKA Genel Sekreteri Ahmet Alanlı da Gabar Dağı ile Cudi Dağı ortada artan dar iklimleme cihazı iklime cemaat beldede yetişen susamın özelliklerine dikkati çekti.
Susamın Türkiye'de aşırı az üretildiğini, yüzdelik 80 kısmının ithal edildiğini aktaran Alanlı, bu açıdan susamı aşırı giranbaha gördüklerini tabir etti.
Alanlı, şunları kaydetti:
"Hem çiftçimize ek çıkar terazi bununla birlikte ülkemizin akan açığını yama yönünde finansman şekilde aşırı giranbaha görüyoruz. Bu bölgede ekincilik aşırı önemli. Alternatif mahsul bulmamız da çiftçilerimizin ek birlikte sağlık kazanmaları hesabına ehemmiyetli olacak. DİKA şekilde halen anadan görme usuller ve yöntemlerle hasat edilen bu ürünün hem istihsal alanını bollatmak bununla birlikte susamın markalaşması ve tanıtılmasını sağlayarak alanımızda bilinirliğini çoğaltmak istiyoruz. Bölgemizde evolüsyon potansiyeli bulunan fakat tanınmayan, adsız sansız hakeza zirai ürünleri tanıtarak, markalaştırarak ve dayanaklık etmek sağlayarak bölgemize ulama sağlamaya çalışıyoruz."
"Zor ve güç birlikte iş"
Susam üreticisi Mehmet Demir, beldede atalarından artan gelenekle üretimi sürdürdüklerini söyledi.
Bölgede yetişen susamın aşırı birinci sınıf bulunduğunu tabir fail Demir, verimin da oldukça güzel bulunduğunu aktardı.
Demir, "Susamı orakla biçiyor, bedel durumuna getirip topluyoruz. 3 güneş güneşte kurutuyoruz. 3-4 güneş zarfında adet adet dökülen susamları toplayıp 8 vakit suda bekletiyoruz. Beyazladıktan sonraları güneşte esasen kurutuyoruz. Zor ve güç birlikte iş." halinde konuştu.
"Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 vakit çalışıyoruz"
Tarihi su değirmenini işleten Muzhap Demir de susamın güç birlikte yolculuğun arkası sıra değirmene getirildiğini belirtti.
8 vakit suda artan susamı kurutup, taş üzerinde kavurduktan sonraları değirmende öğüttüklerini özetleyen Demir, "Bu değirmen dedemden kalma. 1869'dan günümüze derece ulaşmıştır. 1 titrem susamdan 800 kilo tahin çıkıyor. Teknik aksaklık olmasa akıcı 24 vakit çalışıyoruz. Lezzeti aşırı güzel. 'Kumçatı tahini' şekilde biliniyor. 81 ilimize gönderiyoruz. Talep çok. Katkı maddesi namevcut ve doğal. İstiyoruz ki hepsi tadına baksın. Sağlıklı dirim düşüncesince iyi. Tahinimizi yemeyen nadim olur." ifadelerini kullandı.
