Iğdır
Iğdır'da peyk vericisi (GPS) takılan bozkır delicesi (circus macrourus), akıbet 2 yılda 2 kıtadaki 13 dünya ortada 29 bin kilometreyi fazla sefer katetti.
KuzeyDoğa Derneğince Tuzluca ilçesine ilişkin Yukarı Çıyrıklı köyünde, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğünün izni ve Iğdır, Koç ile UTAH üniversitelerinin katkılarıyla ölçülü halkalama emek harcamaları kapsamında kurulan kuş soruşturma ağlarına, 2020 yılının april ayında "bozkır tuygunu" namına da tanıdık müşterek bozkır delicesi takıldı.
Araştırma ekibince halkalanan, atmacagiller familyasından ve mahir müşterek çeşit bulunan bozkır delicesi, GPS takıldıktan sonradan natürel ortamına salındı.
AA muhabirinin peyk verilerinden derlediği bilgilere göre, natürel ortamına salınan kuş ayrımsız sene sırası ile Ermenistan, Gürcistan ve Rusya'dan geçip Kazakistan'a yerleşerek kır burada geçirdi.
Bir günce uçuşla Türkiye'yi geçerek Suriye'ye ulaştı
Yaz sonrası dönüşe sabık kuş, 15 Eylül 2020'de Artvin'in Borçka kazasından yurda girip 1 günde Türkiye'yi geçerek Şanlıurfa'nın Ceylanpınar kazasından Suriye'ye girdi.
Burada kışı nâkil kuş, 25 Mart 2021'de Şırnak'ın Uludere kazasından gine yurda girip 1 devir ortamında Iğdır'ın Aralık ilçesi üstünden Ermenistan, Gürcistan ve Rusya güzergahını kullanarak gine Kazakistan'a göçtü.
2021 yılının yazını da Kazakistan'daki dalında nâkil kuş, sonbaharın gelmesiyle dönüşe geçip 30 Eylül 2021'de gine Borçka'dan Türkiye'ye gelip 1 devir ortamında Şanlıurfa'nın Akçakale kazasından Suriye'ye geçti.
Bir müddet Suriye'de sayaç nâkil bozkır delicesi, şimdi sonradan sırası ile Ürdün, İsrail, Mısır, Sudan, Çad ve Kamerun'u geçip Nijerya'ya yerleşti.
2022 yılının kışını Nijerya'daki Dusuman bölgesinde nâkil delice, 4 Şubat 2022'de burayı da vazgeçme yazar kuzeye çökmek neredeyse gine yola çıktı.
Mısır'da mevcut kuşun Kazakistan'a dönmesi bekleniyor
Yaklaşık 2,5 aydır kuzeye akıllıca göçünü sürdüren kuş, şu an Mısır'ın Al Wahat çölündeki Dakhla Vahası civarlarında bulunuyor.
Yazı kılmak düşüncesince Türkiye üstünden Kazakistan'a gitmesi muhtemel bozkır delicesinin akıbet 2 senedir Asya ile Afrika arasındaki göçü sırasında 29 bin kilometreyi fazla sefer katettiği, en efdal 3 bin 11 m. rakıma çıkmış olduğu ve averaj hızının saatte 68 kilometreye denli eriştiği belirlendi.
Nesli tükenme riski bulunan kuş peyk vericisiyle izleniyor
Aras Kuş Araştırma Merkezi Sorumlusu Kayahan Ağırkaya, AA muhabirine, millî açıdan izleme ettikleri ehemmiyetli türlerden birinin bozkır delicesi bulunduğunu söyledi.
Bozkır delicelerinin Dünya Doğal Hayatı Koruma Birliğinin soyu tükenme riskiyle erinç karşıya bulunan çeşitler sıralaması bulunan al listede arazi aldığını tamlayan Ağırkaya, "Bozkır delicesi soyları DOĞRU zılgıt içerisinde bulunan müşterek tür. Kışlama piyasası namına Afrika'nın ılımlı ve maşrık kesimini kullanırken tenasül piyasası namına da Orta Asya'da aşırı degaje müşterek yayılıma sahip." dedi.
Aras Nehri Kuş Cenneti'nin, bozkır delicesinin bu etraflıca göç rotasında ehemmiyetli müşterek konaklama ve tagaddi piyasası bulunduğunu tamlayan Ağırkaya, şunları söyledi:
"2 senedir bozkır delicelerini peyk vericileriyle izleme ediyoruz. Bireylerden müşterek tanesi 29 bin kilometrenin üstünde sefer katetti. 2006 yılından buyana alanda halkalama emek harcamaları yürütüyoruz. Aras Vadisi'ni kullanan gayrı hepsi kuş türleri kabilinden bozkır delicesi de esasen bu bölgenin ne denli ehemmiyetli müşterek meydan bulunduğunu gine bizlere gösteriyor."
