Ankara
Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsünce geliştirilen ve TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında desteklenen adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısının insanoğlu üstünde deneneceği Faz-1 emekleri başladı.
Sağlık Bakanlığı kabilinden Faz-1 klinik düzentileme düşüncesince onaylanan adenoviral vektör tabanlı Kovid-19 aşısına yönelik, Ankara Şehir Hastanesi Klinik Araştırma Merkezinde matbuat toplantısı düzenlendi.
TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal, burada meydana getirdiği açıklamada, şu an TURKOVAC'ın çabuk tasarruf onayı aldığını, VLP sürekli aşının da Faz-2'yi tamamladığını ve şu an Faz-2B etabına bağlı başvurusunun değerlendirildiğini anımsattı.
Mandal, "TÜBİTAK Kovid-19 Platformu'nda 7 aşı adayımız vardı, bunlardan 3'ü klinik etaba mevrut aşılarımızdı. Bunlardan üçüncüsü bulunan adenoviral vektör tabanlı aşımızın Faz-1 çalışmasına başlanacak." ifadesini kullandı.
"Ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var"
Adenoviral vektör tabanlı aşının niteliğine yer veren Mandal, geliştirilen antijenlerle Kovid-19'a gönül rahatlığı immün sistemi uyarıcı, kuvvetlendirici müşterek hassa taşıdığını anlattı.
"Bu aşının müşterek gayrı niteliği de Faz-1 çalışmasını başarıyla tamamladığında ağızdan ve burundan da uygulanabilme potansiyeli var." diyen Mandal, 16 aydır aşı ihya çalışmalarının içinde arazi meydan Prof. Dr. Hakan Akbulut ve kadrosuna teşekkürlerini iletti.
Mandal, "Bu aşı emekleri çabucak zaman düşüncesince değil, ileriye müteveccih Türkiye'nin bundan hakeza aşıyı ithal fail değil, tasarlayan, geliştiren ve kâffesi adamlık düşüncesince aşı üreten müşterek iklim biçimine gelmesine ehemmiyetli katkılar sunacak." değerlendirmesini yaptı.
Faz-1 emekleri 36 fahri ile yürütülecek
Basın personellerinin sorusu üstünde Mandal, "Adenoviral vektör tabanlı aşının Faz-1 çalışmalarına, gayrı aşıların safha çalışmalarına benzeşim şekilde, 36 gönüllümüzle başlanacak." bilgisini paylaştı.
Mandal, başkaca gayrı aşılarla kıyaslandığında üretimi en bedava aşı tipinin de adenoviral vektör tabanlı aşı bulunduğunu belirtti.
"Yenilikçi, efdal uygulayım bilimi ürünü müşterek aşı"
Aşıyı geliştiren Ankara Üniversitesi Kanser Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Hakan Akbulut, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu kapsamında Mart 2020'de başladıkları icraat kararında aşının klinik safhaya geçtiğine ayraç etti.
Akbulut, "Aşımız adenoviral vektör tabanlı müşterek aşı. Mevcut aşılardan farkı ne? Şu anda devletimizde de dünyada da münteşir geçer not mRNA ve inaktif aşılar var. Ayrıca benzeşim adenoviral vektör aşılar da var. Bizim aşımız dizaynı bakımından az buçuk hâlâ yenilikçi müşterek aşı. Yüksek uygulayım bilimi ürünü adenoviral vektör aşısı. Böyle müşterek aşının devletimizde yapılabilmesi, bu etaba getirilmesi biz düşüncesince önemli." sanarak konuştu.
Ortalama 2 sene can alıcı olacak halde tasarlandı
Prof. Dr. Akbulut, aşının Omicron karışma kâffesi varyantlara can alıcı olmasını beklediklerini, değişmez sonuçların klinik çalışmaların peşi sıra görüleceğini vurgulayarak, laflarını şu halde sürdürdü:
"Tasarım bakımından bulunan aşılardan kısaca 6-8 büküm hâlâ çelimli ve hâlâ serbest şümullü olacak halde planlandı. Bir gayrı niteliği de levent boylu sürekli müşterek muafiyet oluşturmasını bekliyoruz. Yani 3-4 ayda müşterek gine düze gerçekleştirmek namına aşılandıktan sonraları sayı farkı 2 sene denli can alıcı olmasını tasarladık. Tabii etraflı bunları tasar çizim kendisine söyleyebiliyoruz, esas neticeleri klinik emek harcamayı yaptıktan sonraları baştan sona beraberce göreceğiz."
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, TÜBİTAK Başkanı Hasan Mandal, TÜBİTAK MAM Araştırma Enstitüsü, TÜBİTAK Kovid-19 Platformu, Sağlık Bakanlığı ve TİTCK'ya teşekkürlerini ileten Akbulut, aşının Türkiye'ye yararlı olması temennisinde bulundu.
"Ağız ve burundan uygulanabilecek aşılar pandemiyi bitirebilecek"
Aşının ağızdan ve burundan uygulanabilmesine bağlı soruya yanıt Akbulut, Kovid-19'un dudak ve koku alma organı kanalıyla vücuda girdiğini ve bünyenin geçmiş defans sisteminin de burada çalıştığını anlattı.
Akbulut, tükürükte, koku alma organı salgılarında bulunan "immünoglobulin A" antikorunun virüsün dudak ve buruna yerleşmesini ve rahatsızlığı önlediğini belirterek, şunları kaydetti:
"Ağız ve burundan uygulanabilen aşının müşterek gayrı pozitif yanları da aşılandığınızda başkalarına virüsü bulaştırmıyorsunuz. Mevcut aşılar rahatsızlığı ihtimal hoppa geçirmenizi sağlamaktadır ancak aldığınız virüsü başkalarına ferah ferah bulaştırabiliyorsunuz. Ağızdan ve burundan pratikte hakeza müşterek riziko yok. Dolayısıyla esas anlamda pandemiyi bitirebilecek aşı tipi ağızdan ve burundan uygulanabilecek aşılar olacak.
Bizim aşımız da bunu sağlayacak ancak Faz-1'de elbette ki ilk önce adale içerisine denenecek. Faz-2'den itibaren dudak ve burundan da yürütüm başlayacak. Aşımız bu konuda, mukozal immüniteyi ihtar açısından aşırı başarılı. Benzer gayretler şu anda ABD'de de var, üç tane adenoviral aşı. Onların da klinik emekleri bitmeme ediyor."
Ağızdan ve burundan uygulamanın çabucak çalışkan aşılarda bulunduğunu, mRNA ve inaktif aşılarda bu özelliğin olmadığını dile getiren Akbulut, "Faz-1 etabını geçersek bizim de devletimizde ağızdan kolaylıkla uygulayabileceğimiz müşterek aşımız olacak." dedi.
Çocuk felci aşısının da ağızdan uygulandığını anımsatan Akbulut, adenoviral vektör tabanlı yerel aşının da ağızdan, gönül dibine uygulanabileceğini söyledi.
Henüz melez ve Kovid-19 geçirmemiş vatandaşlara çağrı
Prof. Dr. Akbulut, gönüllülerde ne şartların aranacağına bağlı istifham üzerine, Kovid-19 geçirmemiş ve melez olma şartının bulunduğunu anlatım etti.
Türkiye'de şu an ilkah oranının aşırı efdal olduğuna ve nice bireyin de Kovid-19 geçirdiğine ayraç fail Akbulut, bu aşamada fahri anmak açısından külfet bulunduğunu dile getirdi.
Akbulut, "Bütün halkımıza çağrıda bulunan olmak istiyorum, 18-59 gözyaşı ortada hâlâ Kovid-19 geçirmemiş ve melez olanlardan başta Ankara'da yaşayanları bu çalışmaya katılmaya çağırıyorum." biçiminde konuştu.
"Oluşabilecek varyantlara gönül rahatlığı da can alıcı olacak"
Aşının varyantlara gönül rahatlığı etkinliğine bağlı istifham üstünde Akbulut, şu cevabı verdi:
"Spike dediğimiz hücreye tutunan ve muafiyet meydana getiren proteini kodlayan geni parçalara ayırdık. Yani biyoenformatik kendisine olabilecek mutasyonları tasarladık ve ona uyarınca modüler müşterek bina tasar çizim ettik. Bu niteliği zımnında varyantlara can alıcı olmasını bekliyoruz. Biz virüsün dü sene içinde geçireceği 5-6 mutasyonu başlangıçta elektronik beyin sebebiyle kestirim yazar ona uyarınca tasarımını yaptık. Bu anlamda dünyada da müşterek ilk. Benzer bambaşka müşterek aşı uygulaması yok."
Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz da görüşmede yerel aşı üretiminin Kovid-19 sürecinde ne denli ehemmiyetli bulunduğunun görüldüğünü vurgulayarak, aşının ölçülü vadede kullanıma girmesini beklenti ettiklerini söyledi.
Ankara Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hasan Serdar Öztürk ise "Çok umutlu olduğumuz, toy teknolojiye sahip, ortaya çıkabilecek toy varyantlara gönül rahatlığı da can alıcı olmasını beklediğimiz müşterek aşı. Ülkemiz düşüncesince yararlı olmasını diliyorum." dedi.
Basın toplantısında Ankara Şehir Hastanesi Genel Hastane Başhekimi Doç. Dr. İhsan Ateş, Tıbbi Mikrobiyoloji Kliniği Kovid-19 Laboratuvarı Sorumlusu Doç. Dr. Bedia Dinç ile aşı çalışmasının mesul araştırmacısı Dr. Hürriyet Ekmel Olcay da arazi aldı.
