İzmir
Elektrik mühendisi Yavuz Gül, usta artist Orhan Gencebay'ın teşvikiyle enstrümanlar dair emek vermek hazırlamaya başladı. İzmir'de 2006'da işlik kuran Gül, canlılık mühendisliğinin birlikte müzikçi Şenol Sesiz ile mucidi bulunduğu deli sazı ilkin iktisap etmek neredeyse bağlama, ebe bakımevi enstrümanları üretmeye başladı.
Bağlama çalanların "sap atma" kendisine nitelendirdiği, gönen ve öbür faktörlerin etkisiyle sapta oluşan bozulmaya dirlik hal arayışına giren Gül, metal yanay malzemeden hazırlanmakta bulunan sapın tekneye sabitlenmesi ve sapın üstünün ahşapla kaplanması halinde tanımlanabilecek ortak hal geliştirdi. Sapta alüminyum gereç kullanan Gül, 2008'de Türk Patent Kurumundan "faydalı model" vesikası aldı.
İzmir'de bambaşka ortak putrel yapımcısı çeşidinden buluşunun imitasyon edildiğini ve genel ağ içinde reklamının yapıldığını belirleyen Gül, 2014'te yargıya başvurdu.
Davalı taraf, davacının almış bulunduğu yararlı manken belgesinin teceddüt ve fark edicilik unsurları taşımadığını, sapta metal kullanımının gitarda da bulunduğunu öne sürdü.
Yerel yargıevi ve istinafta Yavuz Gül'ün aleyhine sonuçlanan dava, Yargıtay 11. Hukuk Dairesine taşındı.
Yargıtayda murafaa talebi bildirme edilen ve duruşmaya buluşunun birlikte gitar saplarını da götürücü Gül, bulmuş bulunduğu sap sisteminin acemi ve yararlı manken bulunduğunu savundu.
Bilirkişi raporunda toprak alan, "telli çalgılarda metal kullanımının acemi bulunmadığı fakat Gül'ün uyguladığı kaplanmış metal sap uygulamasına elan evvela tek rastlanmadığı" yönündeki ifadeye sonucunda dikkati çekici Yargıtay, Yavuz Gül'ü muhik buldu.
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, Gül'ün buluşunu tescil ederek, davalının 1000 liralık maddi, 6 bin liralık ödence davası ödemesini karara bağladı.
"Bunu kıymetlendirmek arzu edenler beni arayabilir"
Yavuz Gül, AA muhabirine, buluşunun yargı çeşidinden da tescil edilmesinden şişman sevinme duyduğunu dile getirdi.
Frankfurt Müzik Fuarını senelerdir izleme ettiğini aktaran Gül, burada çalgı yapımcılarının bitirdikleri yenilikleri gördüğünde putrel ve öbür levent boylu saplı telli sazlar düşüncesince bu modeli geliştirdiğini aktardı.
Yargı sürecinde üniversiteler ve uzmanların verdiği uzman raporlarına itirazları bulunduğunu özetleyen Gül, "Bu raporlarda güya hakeza ortak iş yokmuş, hepsi bunu kullanıyormuş bakımevi ifadeler de vardı. Ancak halis muhlis tezlerini çürüttüm. Çalgı inşası ağız ağıza fiziki ortak olay. Yüksek aritmetik ve kinetik bilginiz mevcut ise bunu dizayn edebilirsiniz." sanarak konuştu.
Bağlamada akıbet devre genişliğinde baş döndürücü dirilik müşteri tebeddülat yapılmadığını vurgulayan Gül, "Bağlamada teceddüt genel anlamda süslemeyle ilgiliydi. Ancak yapmış olduğunuz yenilikle sesine ve enstrümanın ergonomisine el etmeniz gerekir." dedi.
Faydalı modellerde buluş vesikası yasalarının 10 sene siper verdiğini aktaran Gül, "Patent sistemi, size ortak rütbe bakımevi bu 10 yılı verir. Bu müddet dolduktan sonradan topluma bu mülk olur. Zaten uygulayım bilimi de hakeza gelişmiştir. Mars'a gidiliyor hakeza gidiliyor. Süre geçtikten sonradan talip hepsi yapabilir. Ben de dayanaklık etmek çıkarım. İzleyen yapımcılar beni arayıp, gerçekleştirmek isterim derlerse ego onlara içtenlikle dayanaklık etmek veririm. Çünkü doğrusu faydalı, ömrüne el fail ortak buluş." ifadelerini kullandı.
"Hukukumuzda enstrümana bağlı küşade evvela dava"
Kendisi de putrel sanatçısı bulunan avukat Salih Nazım Peker, Türkiye'de çalgı aleti yapımcılarının buluşlarının patentini edinmeyi bir aşırı devir boşlama ettiğini belirtti.
Yavuz Gül'ün ise yararlı manken vesikası aldığını ve 2014 yılından beri devam eden ahbaplık mücadelesini de kazandığını aktaran Peker, şu şekilde konuştu:
"Yerel mahkemede kaybetmiştik. Ancak davamıza, icada baş döndürücü inanıyorduk. İlk etap mahkemesinde anlatamadık ama Yargıtayda kusursuz ortak heyetle karşılaştık. Yargıtayda duruşmalı görülmesini bildirme etti ve Yavuz Bey orada, teknesinin içerisindeki bağlanak elemanlarını, emek vermek prensibini anlattı. Harika ortak murafaa oldu. Ben duruşmada 11. Daire heyetinin gözlerinde hem heyecanı, ilgiyi ve 'biz bu vakası anladık ortak buluş mevcut hukuken korunması müstelzim ortak adalet ve kazanç var' düşüncesini gördüm. Duruşmanın böylece da Yavuz Bey'e 'Bu iş bitti' dedim baş döndürücü şükür türel mücadeleyi kazandık."
Cumhuriyetin evvela yıllarında coşku sazına bağlı tartışmaların bulunduğunu kaydeden Peker, "Cümbüş sazı dair sorun küşade mı bilmiyorum. Ben mevzuatta bulamadım. Dava olsa güçlü o dönemki tecim hukukuna ilgili ortak sorun olabilirdi, bizlere balya olabilecek ortak sorun olamazdı. Çağdaş düşüncesi ve endüstriyel ahbaplık hukukumuzda, musiki enstrümanına bağlı evvela sorun bulunduğunu söyleyebilirim." dedi.