Erzincan
Sovyetler Birliği döneminde, 77 yıl ilkin Ahıska'dan sürgün edilen ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla, Ukrayna'dan kafileler biçiminde getirilerek Erzincan'ın Üzümlü ilçesine yerleştirilen Ahıska Türkleri, 6 senedir öz devletlerinde anane göreneklerine layıkıyla hayatlarını sürdürmenin mutluluğunu yaşıyor.
Sovyetler Birliğince 14 Kasım 1944'de, Gürcistan'ın Ahıska alanından sürgün edilen Ahıska Türkleri sonuç namına yaşadıkları Ukrayna'dan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emriyle Aralık 2015'te Türkiye'ye getirilmeye başlandı. Kafileler biçiminde Türkiye'ye getirilen ailelerden birlikte kısmı Erzincan'ın Üzümlü ilçesindeki 4 mahallede kendileri düşüncesince yaptırılan TOKİ konutlarına yerleştirildi.
Ukrayna'dan elden ferdî eşyasını getirebilen Ahıska Türkleri'nin yerleştirildikleri evlerdeki herkes eşyası ve öbür gereksinimleri talih kabilinden karşılandı.
İlçedeki TOKİ konutlarında eğleşme fail 595 aileden oluşan 2 bin 730 Ahıska Türkü, hayat içre yaşadıkları öz devletlerinde anane ve göreneklerini de sürdürüyor.
Türkiye'de örf, adet, anane ve göreneklerini aksatmadan canlı Ahıska Türkleri'nde dünkü evlenmiş gelin, evine evvel mevrut misafirlerini gelinliğiyle nazikâne karşılıyor. "Temen (Saygı)" ismi maruz bu anane çerçevesinde eve mevrut misafirin uğrunda dizlerinin üzerinde eğilen kadın arkası sıra odaya tahsil edilen misafire yerel yemeklerinden "hinkal" pişirip türlü ikramlarda bulunuyor. Gelin ikramların servis edilmesi esnasında girmiş olduğu odadan gine misafire hürmet ifşa etmek şartıyla sırtını dönmeden çıkıyor.
Ahıska Türkleri, baharın gelişini tebrik etmek ve bereket arasında birlikte yıl etmek düşüncesince ise geleneklerine layıkıyla inşası tahminî 1 hafta devam eden "sümelek" tatlısı yapmış olup konuk ve komşularına ağırlama ediyor.
Düğünde gelinin beline nan bağlayan Ahıska Türkleri, kadın eve geldikten sonradan da bebeği olsun niteleyerek kucağına bebek oturtuyor.
Türkiye'de yaşayanlarla nice geleneği örtüşen Ahıska Türkleri, senelerdir ayrı kaldıkları devletlerinde anane görenekleri eşliğinde hayata devam etmenin ve ibadetlerini de ferah ferah yapmanın mutluluğunu yaşıyor.
Sürgünün şahidi Fatime nine, o yılları yaş içre anlattı
Sürgün yıllarını unutamayan ve bu ateş vakaya 14 yaşlarında şehadet fail 91 yaşındaki 5 bebek anası Fatime Ahmet, AA muhabirine, sürgün yıllarını gözyaşları içre anlattı.
Fatime Ahmet, 1944'te köylerine mevrut Sovyetler Birliği askerlerinin dü sayaç arasında köyü bırakma etmelerini istediğini, askerlerin menfaatlerini evlerinden çıkartıp birlikte bölgede toplayıp arkası sıra şimendifer istasyonuna götürdüğünü söyledi.
Bindirildikleri vagonlarda tahminî birlikte ay trenle seyahat yaptıklarını aktaran Ahmet, "Sürgün yıllarında birlikte ay trenle kere geldik, ölülerimizi suya attılar, onlara cemaat çıkamadık. 6 yıl ilkin vatanımıza geldik, Allah razı olsun bizlere cemaat çıktılar. Şimdiye derece sahibimiz yoktu, deminden cemaat çıkanımız var." dedi.
Trenle Özbekistan'a gittiklerini ve burada derinliğine müddet yaşadıklarını özetleyen Ahmet, Özbeklerin az da olsa menfaatlerini sahiplendiklerini dile getirdi.
Ahmet, hâlâ sonradan gittikleri Ukrayna'dan Türkiye'ye getirilmelerinde alın teri dökenlere afsun ederek, "Kim bizi buraya getirdiyse Allah onlardan razı olsun, ana babalarına yağmur olsun. Bizim yurdumuz burasıdır. Cumhurbaşkanımız Erdoğan esen olsun, Allah onu başımızdan fire etmesin." dedi.
"Sürgün dargın şita vaktindeydi, trende açlıktan, susuzluktan ölen aşırı olmuş"
73 yaşındaki Kahraman Sefer ise Özbekistan'da doğup büyüdüğünü belirterek, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Sürgün yıllarında birlikte akşam askerler gelmiş, 2 sayaç müsaade vermişler ve büyüklerimizi evlerinden çıkarmışlar. O devir 'Sizi ayrımlı yere götüreceğiz, Almanlar geliyor, sizi buradan çıkartacağız, gine art geleceksiniz.' niteleyerek büyüklerimizi kandırmışlar. O devir adamların bütünü savaşta, kadınlar, yaşlılar ve dallar köyde kalmış. Herkesi birlikte bölgeye toplamışlar, otomobillerle götürüp ağırlık trenlerine yüklemişler. Sürgün dargın şita vaktindeydi, trende açlıktan, susuzluktan ölen aşırı olmuş. Ölenleri trenden aşağılık atıyorlarmış. Gömmeye güçlü müsaade vermiyorlarmış. Çok milletimiz yolda kırılmış."
Sürgün sonrası ailesinin Özbekistan'a yerleştiğini ve şart bulamadıkları düşüncesince ağır eyyam geçirdiklerini kail Sefer, Ukrayna'dayken seslerini duyan Erdoğan'a teşekkürname ederek, "Cumhurbaşkanımız Erdoğan sesimizi işitti, bizleri Ukrayna'dan alıp Türkiye'ye getirdi. Adetlerimizi, geleneklerimizi, düğünlerimizi ayrımsız halde burada bitmeme ettiriyoruz. Allah'a şükür evlerimiz var, Allah Türk devletinden razı olsun, bizlere dobra evler verdi." dedi.
Ahıska Türkleri şehremaneti sedir üyesi ve kocabaşı oldu
Dünya Ahıska Türkleri Birliği (DATÜB) Erzincan Temsilcisi Vahit Mirza, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın emriyle 2015'in boşluk ayında geldikleri Türkiye'de Erzincan halkının menfaatlerini bağrına bastığını vurguladı.
Üzümlü halkıyla bütünleştiklerini, Ahıska Türkü 4 ferdin mahalle muhtarı, kendisinin ise Üzümlü Belediye Meclis Üyesi bulunduğunu kail Mirza, "Allah Erzincan ve kaymakamlık halkından razı olsun. Burada tek yabancılık hissetmedik, bizi bağırlarına bastılar, birlikte sokum tatlısı tatlısı ekmeklerini bizimle paylaştılar, abi karındaş olup yaşamlarımızı sürdürüyoruz. Milletimize, devletimize işlev etmeye bitmeme etmekteyiz. Burada dilimiz de dinimiz de bir, onun düşüncesince Türkiye'de 6 senedir tek yabancılık hissetmedik, zat örf adetlerimizi yaşıyoruz, düğünlerimizi yapıyoruz, yerel giysilerimizi giyiyoruz." niteleyerek konuştu.
"Babam 'vatanım' deyip ağlaya ağlaya öldü, Türkiye'miz mevcut olsun"
Üzümlü ilçesindeki Ahıska Türkü aileler, sürgünde yaşamıni yitiren yakınları düşüncesince veladet okutup anane ve göreneklerine akla yatkın halde şerbet ağırlama edilip yemekler dağıttı.
Kur'an-ı Kerim ve Mevlid-i Şerif okuyup sürgünde ölüm fail yakınlarını andıklarını kail Anise Muhammedli, kendilerine cemaat çıkan Erdoğan'a teşekkürname etti.
Muhammedli, "Babam 'Vatanım' deyip ağlaya ağlaya öldü. Onlar bu günleri göremedi, bizlere bu haset gösterenlere Allah derinliğine yaşam versin. Türkiye'miz mevcut olsun." dedi.
Artık dünyanın nice durumunda tanındıklarını ve gururla Türk olduklarını söylediklerini aktaran Muhammedli, "Orta Asya'da 'Türk'üz' diyemiyorduk, Türk'üz niteleyerek bizlere rastgele bilinçlilik diyorlardı. Orada da dilimizi, dinimizi, namusumuzu yitirmedik. Biz Müslümanız, Türk'üz, bu Türkiye'nin vatandaşıyız. Kız alıp veriyoruz, lakin Özbekistan'da, Ukrayna'da kızımızı vermiyorduk." dedi.
Üzümlü Yunus Emre Mahallesi Muhtarı Elmira Elisegil de "Sürgünde ölüm fail geçmişimize Allah yağmur eylesin. Onların ruhu düşüncesince veladet okutuyoruz, anadan görme yemeklerimizi yapmış olup dualar sonrası yiyoruz. Allah hiç kimseye birlikte hâlâ bu sürgünü yaşatmasın. Türkiye'de anadan görme etraflı adetlerimiz yaşatmaya bitmeme ediyoruz." ifadesini kullandı.