Van
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesinde (YYÜ), kuraklıkta zirai üretimin aksamasını karşılamak şartıyla akademisyenlerin 20 salname çalışmasıyla, bitkilerin gıda ve su ihtiyacını karşılaması düşüncesince geliştirilen mikorizal fungus (mikrobiyal gübre-mantar) üretimi düşüncesince emek vermek başlatıldı.
YYÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Semra Demir ve ekibi, Tarım ve Orman Bakanlığının desteğiyle, kâffesi dünyada bulunduğu kabilinden Türkiye'de de susama artışı ve buharlaşmaya ilişkin nice göl, su ve su kaynağının kurumasının zirai üretimdeki negatif etkilerini dökmek şartıyla mikrobiyal gübre projesini yaşama geçirdi.
Bu kapsamda, 20 senedir sürdürülen çalışmalarda düş sağlayan konkre verilere vasıl Demir, gübrenin patentinin katılması ve hızlı üretiminin yapılması düşüncesince Türk Patent ve Marka Kurumuna müracaat yaptı.
Birçok ülkede imal edilen ve ithal edilerek Ege, Akdeniz, İç Anadolu ve Marmara bölgelerinde makbul mikrobiyal gübre, buluş belgesi başvurusunun müspet neticelenmesi yerinde Türkiye'de de üretilecek.
Kullanıldığı bölgelerde bitkilerle yer altında etkileşim sağlayarak verimi artırdığı belirlenen domestik mikrobiyal gübre, kuraklığın koyu yaşandığı bölgelerde bitkilere "can suyu" olacak.
Depoladığı su ve gıdaları etrafında eş yaşamış bulunduğu bitkilere daim aktararak gelişimini sağlayıcı gübre ile kuraklığın etkilerinin azaltılarak zirai üretimin artırılması hedefleniyor.
Demir, AA muhabirine, dünyada salgından ahir en şişman problemin global istinas ve buna ilişkin oluşan susuzluk bulunduğunu söyledi.
Kuraklığın ekosistemin haricinde nüfus bilimsel ve zirai nice dram değişiklikleri de birlikte getireceğine ayraç fail Demir, Van Gölü havzasının da bu global değişimden etkilendiğini tabir etti.
Küresel ısınmanın zirai üretimdeki negatif etkilerini dökmek düşüncesince emek vermek başlattıklarını tamlayan Demir, "Tarımsal alandaki susuzluk aşırı ağırbaşlı boyutlarda. Tarımın eğer olmazsa imkânsız bileşeni sudur. Kısıtlı şartlarda yetiştiricilik yapılıyorsa da hem hayvani bununla birlikte nebati istihsal düşüncesince suyumuz yetersiz. Mevcut suyu hesaplı kullanacak kimi argümanları yaşamımıza yerleştireceğiz. Biz de bu aşamada 20 senedir müşterek emek vermek yapıyoruz." dedi.
"Bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına asistan oluyor"
Mikorizal fungus denilen mikroorganizma-mantarın ilkin kuraklığın koyu yaşandığı bölgelerde bitkilere avlu verdiğini özetleyen Demir, şunları kaydetti:
"Mantarlar çoğu kez insanoğlu açısından dokuncalı aktif namına nitelendirilir. Ancak bizim çalıştığımız mikroorganizma, nebat kökleriyle eş dinç ve bitkinin alamadığı gıda ve suyu sağlıyor. Bu mikroorganizma, toprakta nebat kökünün ulaşamadığı bölgelere denli inerek en tabandaki suyu alıp bitkiye veriyor. Kurak koşullarda, suyun bulunmadığı durumlarda, bitkinin ruhsal gerilim koşullarında şimdi dayanabilen olmasını sağlıyor. Kısacası bitkinin kısıtlanmış şartlarda yaşamasına asistan oluyor."
Demir, sürdürülebilir ekincilik kapsamı içinde aşırı ehemmiyetli müşterek bileşene eş bulunan bu mikrobiyal gübrenin dünya haricinde enine boyuna özen gördüğünü aktardı.
"Su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak"
Türkiye'de hâlâ domestik mikrobiyal gübrenin olmadığını fakat meydana getirilen çalışmayla buna önderlik edeceklerini vurgulayan Demir, şöyleki bitmeme etti.
"Türkiye'de mikorizal fungus muhtevalı mikrobiyal gübreler ithal edilmektedir. Bu mikrobiyal gübrelerin cıvıltı ve bulanıklık testleri Türk Standartları Enstitüsü (TSE) çeşidinden hoppadak bizim laboratuvarımızda yaptırılmaktadır. Söz konusu çözümleme neticelerini Tarım ve Orman Bakanlığı ve TSE'ye gönderiyoruz. Bu açıdan da ehemmiyetli müşterek fariza üstleniyoruz. Fakat en şişman arzumuz öz ürünümüzü çiftçilerimizin hizmetine sunmak. Mikorizal mikrobiyal gübre ürününün geliştirilmesine imkân sağlayan projemiz TÜBİTAK'tan dayanak aldı. İnşallah en çelimsiz vakitte sıra işi evresini başlatıp verim elde ika sürecine gireriz."
Demir, en çelimsiz müddette üreticilere mikrobiyal gübrelerin kullanıldığı fideleri dağıtmayı hedeflediklerini belirterek, "Bu gübrenin su ekonomisine aşırı ehemmiyetli tesiri olacak. Çünkü suyu ambarlama faaliyeti görüyor. Depoladığı suyu da bitkiye veriyor. Bu balans müthiş. İyi müşterek su yönetimiyle de bu verim zirai kuraklığa müşterek düş ışığı olacak." dedi.