Çip krizi, geri hizmet ve hazırlık sorunu, hem kullanılmamış anahtar pazarını, bununla beraber ikinci el piyasasını menfi yönde etkiledi. Sıfır araçta yaşanmış bulunan kamga krizi dolayısıyla ikinci elde arzu oluşurken, fiyatlar ise yükselmeye bitmeme ediyor. Sadece kamga krizi değil, el dilinde "ayaklı galericiler" yerine anılan eşhas de hem galericilerin bununla beraber anahtar borç insanların kuma problemi oldu. Vergi kaydı yapılmaksızın çıkarlarını "galericiyim" yerine tanıtıcı kişilerin, tutarları zat kar paylarına gereğince belirlediği, ikinci el anahtar fiyatlarının da yükselmesine etken oldukları öğrenildi.
"Dışarıdan al sat yapanlar tutarları yükseltti"
İkinci el alanının kamga krizinden menfi yönde etkilendiğini kaydeden İzmit Oto Galericiler Sitesi Kooperatifi yöneticilerinden Tamer Ertuğ, fiyatların dü ayda yüzdelik yüzdelik 20 çoğalma yaşadığını kaydetti. Çip krizinin yanı sıra, bağış kaydı yapılmaksızın al sat karşıcı insanların fiyatların yükselmesine etken bulunduğunu tamlayan Ertuğ, "Eskiden 1 ad değer veriyordu, demincek 10 ad değer veriyor. Vergilendirme yapmadan, bizim işlerimizi tecim durumuna getiren insanoğlu var. Ticaret müdürlükleri lütfen bu mevzuda bizlere araştırma görevlisi olsun. mesela ego hafta sonu da karışma daima Notere gidiyorum. Noterde al sat karşıcı eşhas görüyorum. Önceden Kocaeli'de mevcut bütün esnaf arkadaşlarımızı tanırdık, demincek bu anahtar bey işini karşıcı arkadaşların hiçbirini tanımıyorum. Bizim işlerimizi vergilendirmeden yapıyorlar, dizgesel yerine piyasadaki fiyatlar da yükseliyor" dedi.
"Onlar yüzünden işimiz sekteye uğruyor"
Kısa müddette eş tomar anahtar satan kişilerin, oto pazarındaki esnafı kıygın ettiğine nazarıitibar çekici Ertuğ, "Emeklisi, kasabı, bakkalı, berberi güçlü bu işi yapıyor. Bu mevzuda yetkililer bizlere iane etmeli. 33 senedir bu işi yapıyorum, biz kendimizi bu mesleğe adadık. Alana da, satana da araştırma görevlisi olmaya çalışıyoruz. Ama vergilendirme bizim işlerimizi yapıp, nahak yere yarar elde ediyorlar. İşimiz bu eşhas yüzünden sekteye uğruyor" diyerek konuştu.
"İkinci el fiyatları, kullanılmamış anahtar fiyatlarından imdi yüksek"
Türkiye'de kullanılmamış vasıtaların satılmadığını anlatım fail Ertuğ, "Örneğin alışılagelen eş otomobilin kıymeti 250 bin TL lakin ikinci elde fiyatı yüzdelik 25 imdi eş tomar satılmaya çalışılıyor. Sadece kamga krizi tutarları yükseltmiyor. Bizim sektörümüz düşüncesince makbul bulunan eş anayasa vardı. Ticari vesikası kullanılmamış eşhas bu işi yapamayacaktı. Ama maatteessüf bu anayasa ertelendi. Bir an ilk bu kanunun çıkmasını istiyoruz. Herkes bu işi yapıyor, dünya değer veriyor. Ben cumartesi ve alışveriş haset kâtibiadil kapılarını on paralık hiçbir geziyorum. Tanıdığım yegâne esnaf göremiyorum, olanların bütünü bireysel. Kendi aralarında satı yapsalar amenna lakin "ben galericiyim" deyip bu işi yapıyorlar" biçiminde konuştu.
"Noterler, haricen alıntı satan kişilerle dolu"
Çip krizi çözüldüğü devir fiyatların da dengeleneceğini dile getiren esnaf Behram Alçekiç ise ikinci el anahtar fiyatlarının herkesi kıygın ettiğine nazarıitibar çekti. Geçtiğimiz sene 70 bin TL'ye satılan aracın, bu sene 150 bin TL'den satışa sunulduğunu tamlayan Alçekiç, "Esnafın buna direniş gücü yok. Fiyatların eş tomar biçimde artmasının yüzdelik 90 sebebi, sonra devreye giren, haricen bu işi hazırlamaya etkin kişilerdir. Kasabı, bakkalı, berberi, büyüklük dairesinde çalışanlar da bu işi hazırlamaya çalışıyor. Stok serbest kitlelere yayıldı, eş tomar ad devreye girdi. 7 aydır şişman eş getirim uydurma konusu. 110 bin TL'ye satılan vasıtaların fiyatı 120 bin TL'lere çıkıyor. Esnaf bazında satışlar cılız ayrıca esnafın e'si yok. Noterler, haricen alıntı satan kişilerle dolu" ifadelerini kullandı.
"İnternet ortamı başımızın belası oldu"
30 senedir galericilik işine iş verdiğini anlatım fail Behram Alçekiç ise şu ifadeleri kullandı: "Bizler anahtar satışı yaptığımız devir 6 evreden geçiyoruz. Ama bazısı vatandaşlar, "hem biniyorum hem satıyorum" diyor. Bunu önleme şansınız yok. Eğer eş kişi, almış olduğu otomobilleri 1 ayda satıyorsa ve bunu daima yapıyorsa bunun sorgulanması gerekiyor. mesela piyasada yukarı segment vesait var. 1 milyon TL'ye, 1 buçuk milyon TL'ye vesait satılıyor. Bu mevzuya en çelimsiz vakitte el atılması lazım. Bir de genel ağ başımızın belası oldu. İnsanlar internetten anahtar satıyor. mesela Ankara'dan, İstanbul'dan anahtar tespit ediyoruz, yola çıkıyoruz. Öncesinde şehre gitmeden haberleşme kurduğumuz insanları expertize yönlendiriyoruz, parasını da veriyoruz. Hiçbir anahtar akıllıca çıkmıyor. Kontrolsüz eş gidiş var. Allah binicinin yardımcısı olun, genel ağ kafaları eş tomar karıştırdı."
Cihan Atik - Fehime Kartal