Antalya
Her sene mayısta yeni yetmelik çağı çağı zamanına vasıl ve yumurtlama etabına mevrut bahir kaplumbağaları, tün ½ si denizden çıkıp, emniyetli buldukları kumsalda yumurtalarını bırakıp, gine denize dönüyor.
Caretta carettaların üremesine tanıklık önleyen gönüllüler, yumurtaların çevresinde imleme ve kafesleme yapıyor.
Yaklaşık 45 ve 75 güneş ortada mütebeddil gurk sonrası yumurtadan çıkan yavrular, denizden mevrut neva ve saf enerji yansımasını strateji ederek, denizle buluşuyor.
Yumurtaların korunması düşüncesince kesintisiz defa markajcı gönüller, süt kuzusu bahir kaplumbağaların denize erişme serüvenini de izliyor.
Yumurtadan çıkan yavruların yüzdelik 45'i denize ulaşıyor
Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Ekolojik Araştırmalar Derneği Başkanı Dr. Ali Fuat Canbolat, AA muhabirine, bahir kaplumbağalarını dinozorlar döneminden buyana neslini sürdürebilen "yaşayan fosiller" adına nitelendirdi.
Üreme serüveninin mayısta başlayıp orak ayı ortasına denli bitmeme ettiğini dile getiren Canbolat, gezim sezonuna balya gelmesi dolayısıyla analıkızlı ve süt kuzusu depar belgesi süreçlerinde teessürat yaşandığını kaydetti.
Antalya'da 9 bahir kaplumbağası analıkızlı kumsalı bulunduğunu tamlayan Canbolat, "Türkiye'deki bahir tosbağa yuvalarının yüzdelik 60'ından dahası Antalya kıyılarında bulunuyor. Burada da en ehemmiyetli semt Belek." dedi.
Canbolat, Belek haricinde Kumluca bölgesinin de ehemmiyetli birlikte potansiyele ehil bulunduğunu bildirdi. Bir caretta carettanın yumurtlama devrinde averaj 80-100 husye bıraktığını özetleyen Canbolat, şunları söyledi:
"100 yumurtanın 45'i denize ulaşıyor. Yüzde 55'lik birlikte zayi var. Denize vasıl yüzdelik 45'lik dönem da güzel birlikte rakam. Denizde de baş döndürücü şişman zayiat yaşanıyor. Yumurta ve süt kuzusu devrinde ahiret yolculuğu riski yüksek. Bin yumurtadan fakat birlikte ve ya ikisi erginliğe ulaşabiliyor. Yaklaşık 15-20 yılda baliğ olmakta ve 60-70 sene da ömürleri var."
Gerek yumurtlama gerekse süt kuzusu çıkışlarında tatilcilerin, balıkçıların, kumsalı kullanan her insanoğlunun elan tetik olması icap ettiğini vurgulayan Canbolat, bahir kaplumbağaları düşüncesince en şişman tehlikenin insanoğlu bulunduğunu belirtti.
Tekne çarpması, balıkçılık faaliyetleri, plastik kaynaklı kirlilikler kabilinden esbap dolayısıyla yaralanmalar, ölümler ile karşılaştıklarını özetleyen Canbolat, insanoğlu faaliyetleri dolayısıyla bahir kaplumbağalarının neslinin tehlikeye girmesinin sıkıntı donör bulunduğunu söyledi.
Denizde ise süt kuzusu etabında şişman balıkların hepsinin muhatara oluşturduğunu dile getiren Canbolat, erginliğe vardığında ise ilkin kaplan köpekbalığının diş yapısının, kaplumbağaların kabuğunu kırabildiğini söyledi.
Canbolat, alanda en DOĞRU iyileştirme merkezinin kısaca 350 kilometre uzaklıkta Dalyan'da bulunduğunu belirterek, en birlikte tomar analıkızlı bölgesine ehil Antalya'da da en çelimsiz sürede birlikte iyileştirme merkezinin yaşama geçirilmesi icap ettiğini vurguladı.
Son zamanlarda meydana getirilen farkındalık çalışmalarının analıkızlı ve yavrulama süreçlerindeki hassasiyeti artırdığına ayraç fail Canbolat, "Amacımız bahir kaplumbağalarını bırakmak değil, insanoğlunun verdiği zararları en organ indirmek. İnsanlar dokunca vermezse hayvan bilimi zat neslini bitmeme ettirebilir." niteleyerek konuştu.
Gönüllüler caretta carettalar düşüncesince bekçilik yapıyor
Deniz Kaplumbağalarını İzleme ve Koruma Projesi Asistanı Kerem Yekta Atatunç, aralarında yabancıların da bulunmuş olduğu 25 fahri ile Belek bölgesindeki bahir kaplumbağası türlerinden caretta carettalar düşüncesince bekçilik yaptıklarını söyledi.
Yuvalama devrinde tün araziye çıkarak, reşit doğurgan kaplumbağalarını belirleme ettiklerini ve ölçümlerini yaparak, eşya dibine aldıklarını özetleyen Atatunç, güneş de yumurtaların korunması ve takip edeni düşüncesince çalıştıklarını belirtti.
Yaptıkları çalışmalarla caretta carettaların popülasyonunun belirlediklerini tamlayan Atatunç, "Yuvalama bandının emniyetli olup olmadıklarını arama ederiz zira analıkızlı endüstrisi obstrüksiyon edildiğinde yumurtlama gerçekleşmiyor. Yapay aydınlatma da yavruların denize değil, karaya yönelmesine ve derinlemesine müddet karada kalmış şekilde ya avcılara yakalanıyorlar ve ya kuruluşa tehlikesiyle ölümler yaşanıyor. Çalışmalarımızla bunları engellemeye çalışıyoruz." değerlendirmesinde bulundu.