Bursa
Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatınca (TÜRKSOY) Bursa'nın "2022 Türk Dünyası Kültür Başkenti" duyuru edilmesi zımnında Türkmen takılarının toprak alacağı serginin hazırlıkları sürüyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı sanatkarı Karazeybek'in "dua taneleri", "günlük güneşlik", "kınalı kuzu", "bereket hurması" kabil isimlerle kınayla renklendirilmiş kemik, mobilyasız karanfil, boynuz, hurma çekirdeği, sedef hastalığı hastalığı ve kuka ağacından hazırladığı takılar, Türk dünyasından kültürel değerleri yansıtıyor.
Geleneksel takıların bilezik, kolye, küpe, kıvam boyu iğnesi namına gündeş kullanıma makul bir duruma getirilmiş olduğu koleksiyon, Türkmenlerin seneler süresince hastalıklardan, kötülüklerden korunma, türeyiş, bereket, afsun kabil amaçlarla kullandığı sembollerden izler taşıyor.
"Türk göçüyle oluşan kuma değerlerimizi göstermeye çalıştım"
Mesleğini 38 senedir yürütme fail Zafer Karazeybek, AA muhabirine, çalışmalarına atölyesinin beraberinde Bursa Büyükşehir Belediyesi Sanat ve Meslek Eğitim Kursları'nda (BUSMEK) bitmeme ettiğini söyledi.
Bursa'nın Türk Dünyası Kültür Başkenti duyuru edilmesi zımnında kuma birlikte kültürü ve dili yansıtan Türkmen aksesuarları hesabına emek harcamayı planladıklarını özetleyen Karazeybek, "Bu seneyi meşbu kırcı berhayat olmak istiyoruz. Türkmen çul kuşamını asal alarak Bursa'nın kültürel değerlerini tanıtacağız." dedi.
Karazeybek, aksesuarları hazırlamaya başlamadan ilk mevzuyla ilgilendiren kaynakları okuduğunu, incelediğini, müzelerdeki etnografik değerleri gözlemlediğini bildirdi.
Uludağ'ın eteğindeki Osmanlı'nın yapılış devri yerleşkelerinde, günce hayata, düğünlere, bayramlara yansıyan rastgele çeşit çul kuşam eşyasında taşınan simgesel değerleri, mülevven Yörük temasını husus edindiğini aktaran Karazeybek, "Koç boynuzu, karanfil kurusu, ıtır, reyhan kurusu, derya kabuğu kabil saf parçaları elbette kullanmışlar, hanıma ne baş döndürücü bedel yüklemişler, bunları göstermeye çalıştım. Çünkü Türk dünyası hanıma verdikleri bedel ve hürmet hesabına kurulu. Bunları ve Asya'daki, Balkanlar'daki Türk göçüyle oluşan kuma değerlerimizi göstermeye çalıştım." ifadelerini kullandı.
"Koç boynuzu 'Başımızın üzerinde yeriniz var' manası taşıyor"
Zafer Karazeybek, dizayn aşamasıyla işe başladığını dile getirerek, önemli noktasını birlikte halde andıracak dokuyla boynuz, sedef, mercan, saf dokular kullanarak, birlikte yandan da giranbaha malzemeler, taşları da işin içerisine katıp oyma, kabartma, kakma, sıvama, istila kabil kompozit tekniklerden yararlandığı takılar hazırladığını belirtti.
Türkmen takılarının kültürel kodlar taşıdığını, çeşit anlamlara geldiğini ve hastalıklardan, kötülüklerden koruma, dua, artağanlık kabil birtakımı amaçlarla hazırlanıp takıldığını kaydeden Karazeybek, şu halde konuştu:
"Koç boynuzunun rastgele yerde kullanıldığını görüyoruz. Koç boynuzu 'Başımızın üzerinde yeriniz var' manası taşıyor. Yörük Türkmen geleneğinde beledi birtakımı işaretler var. Bu sembolleri yakalamaya çalıştım. mühim bulunan bunları bugüne taşımak, unutmamak ve halis muhlis bu Türk dünyasıyla kurulan simgesel dili baştan güncellemek. Boynuz, sedef, cam, karanfil, hurma çekirdeği, kına kabil saf malzemeler kullanıyorum."
Hazırladığı takılara orijinaliyle ahenkli adlar verdiğini özetleyen Karazeybek, "Sevgiyle ilgili, sevgiye yanış yönünde 'bute' denilen birlikte şekil var. Yörük geleneğinde kıvam boyu iğnesi. Bunu kolye namına tasarladım. Bute, birlikte varak kabil aslında, yaşantı donör birlikte yanıyla. Yaptığım çalışmalarda kestirmece 100 yöresinde acemi lügat gördüm. Sosyal avlu ortamında bunların birlikte halde tanınmasını gelmek düşüncesince yaptığım takılara bu tür adlar veriyorum. Mesela artağanlık çaprazı, un çuvallarına işlenir. Ben bunu takıya işledim. Kendirden birlikte ip kullandım. Bazı takılarda doğrudan motifin adını, bazılarında sembollerin isimlerini kullandım. Kültürel kodlama, eşyayla saf birlikte alışveriş kurmanızı sağlıyor. Bunlar, sayılara, renklere mebni toplumsal ahitleşme kabil birlikte felsefe taşıyor." ifadesini kullandı.