Sivas
Dünyada hoppadak Kaz Dağları'nda yayılış gösterdiği tamlanan maydanozgiller familyasından "Peucedanum urbanii " anlı şanlı endemik bitkiye Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Balıkesir Üniversitesinin yürüttüğü plan kapsamında Kaz Dağları'na 6 el gidip araştırı işleyen dü bilgi insanı kabilinden seneler sonradan baştan rastlandı.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve plan yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat ile Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitim Bölümü Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci, önceki el 1883 senesinde Kaz Dağları'nda birleşen "Peucedanum urbanii" adlı endemik bitkiyi baştan anımsamak düşüncesince plan hazırladı.
Avrupa'daki herbaryumlarda (Kurutulmuş bitki örneklerinin mahsus birlikte sistemle düzenlenerek saklandığı yer) sergilenen fakat birlikte henüz bulunamayan endemik bitkiyi özlemek düşüncesince nice el Kaz Dağları'na revan Akpulat ve Dirmenci, 10 Eylül 2021'de Bayramiç yöresinde "Peucedanum urbanii"yi yemişli yerine buldu.
Bölgede aşırı sayıda mevcut "Peucedanum urbanii"den birlikte skor toplandı. Bitki, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesindeki herbaryumda malzeme durumuna getirilip kâffesi araştırmacıların hizmetine sunulacak.
Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat, AA muhabirine, projenin Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinatörlüğü kabilinden desteklendiğini söyledi.
"Peucedanum urbanii"nin örneğinin Türkiye'de önceki el 1883 senesinde Kaz Dağları'nda "Sintenis" adlı araştırman kabilinden toplandığını özetleyen Akpulat, "Bu bitki örneği göz boncuğu birlikte yerde biliniyordu ve bu kalıp 1883 yılından itibaren göz boncuğu toplanmamıştı. Edinburgh'taki herbaryum ziyaretlerinde bu örnekleri gördüğümüzde, bunların meyvelerinin olmadığını gördük ayrıca 1945 senesinde Türkiye florası yazıldığında bu kalıp merkum fakat bu örnekte semere kısımları belirtilmemişti." dedi.
Dünyada hoppadak Kaz Dağları'nda yayılış yayınlayan "Peucedanum urbanii"yi özlemek düşüncesince henüz ilkin 5 posta Kaz Dağları'na gittiklerini fakat son alamadıklarını tamlayan Akpulat, 6. gidişlerinde örneği bulduklarını dile getirerek, "Bu kalıp Türkiye herbaryumlarında yoktu. Bu nedenden bu kalıp aşırı ehemmiyetli ve endemik birlikte tür. Biz de ısrarla bu türün ardına icraat ve tetkikat yaptık." niteleyerek konuştu.
"138 sene sonradan yemişli yerine önceki el toplandı"
Bitkiyi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ile Kaz Dağları'nda baştan bulmanın mutluluğunu yaşadıklarını özetleyen Akpulat, şunları kaydetti:
"Biz önceki el yemişli kalıp topladık ve bu yemişli kalıp yardımıyla de Türkiye florasındaki kalık bulunan kısımları tamamlayacağız. Örneğimizi en çelimsiz sürede yazı biçiminde yayımlayacağız. Bunun önemi şu, 1883 senesinde ülkemizden yegâne bitki dünkü cins yerine yapılır ve bu kalıp bitki henüz sonradan göz boncuğu devir toplanmamış, kayıtlarda yok. Yurt haricinde 11 kıta herbaryumda ise bu kalıp var. Bu örneklerin hiçbirisinde semere bulunmadığı düşüncesince şek vardı. Biz bu örneği 138 sene sonradan baştan biriktirerek esas bulunduğunu ortaya çıkardık. Örnekteki farklılıkları da belirleme ederek en çelimsiz sürede yayımlayacağız. Kaz Dağları'nda bu bitkinin de varlığını belirleme etmiş olduk."
Doğadan birleşen bitki türlerinin birlikte örneğinin herbaryumlarda saklandığını tamlayan Akpulat, bitkinin adı, toplandığı yer, tarih, yükselti, toplayan bireyin ve bitkiyi adlandıran bireyin ismi mukayyet etiketle kartonlara yapıştırılıp korunduğunu anlatım etti.
Akpulat, bitkilerden tahsil edilen herbaryum örneğinin, o bitkinin bulunmuş olduğu yerle ait ilmî tez bulunduğunu da laflarına ekledi.